Διαδραστικός Χάρτης

Εξερευνήστε τους θησαυρούς του νησιού μας μέσα από ένα χάρτη γεμάτο εκπλήξεις.

Παραλίες

Γεωργιούπολη

Η παραθαλάσσια κωμόπολη της Γεωργιούπολης συνδέεται με τα Χανιά και το Ρέθυμνο. Η παραλία της, εκτενής και αμμώδης διακρίνεται για τα καθαρά νερά και τις τουριστικές υποδομές. Σήμα κατατεθέν αυτής είναι το βραχώδες μικρό νησί πάνω σ, το οποίο είναι χτισμένο το κατάλευκο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, όπου ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει μέσω τεχνητού μώλου.

Γλυκά Νερά

Έρημη αλλά με επιβλητική ομορφιά, η βοτσαλωτή παραλία των Γλυκών Νερών είναι κρυμμένη ανάμεσα σε απότομους βράχους. Η πρόσβαση γίνεται με καραβάκι από τη Χώρα των Σφακίων. Το εντυπωσιακό γνώρισμα αυτής της παραλίας, σ, το οποίο οφείλει το όνομά της, είναι οι πηγές γλυκού νερού που αναβλύζουν δίπλα και μέσα από τη θάλασσα καθιστώντας το νερό πόσιμο αλλά και αρκετά δροσερό.

Άγιος Παύλος

Ανάμεσα στην Αγία Ρούμελη και το Λουτρό Σφακίων βρίσκεται η παραλία της οποίας ορόσημο είναι η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Παύλου. Απομονωμένη αλλά εξαιρετικά όμορφη η παραλία αυτή περιβάλλεται από το πευκοδάσος της Σελούδας. Οι επισκέπτες μπορούν να φτάσουν εκεί μέσω του μονοπατιού από την Αγία Ρούμελη, που αποτελεί τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4.

Αγιάννης (Γαύδος)

Η δημοφιλής παραλία του νησιού οφείλει το όνομά της στο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη που βρίσκεται σε έναν λόφο ακριβώς πάνω από την ακτή. Η μεγάλη έκταση, η χαρακτηριστική ψιλή χρυσή άμμος, οι διασπαρμένοι θαλασσόκεδροι και τα ρηχά νερά είναι στοιχεία που συνθέτουν έναν όμορφο προορισμό.

Ποταμός (Γαύδος)

Εμβληματική παραλία της Γαύδου εντοπισμένη στην έξοδο μικρού φαραγγιού, στην οποία ο επισκέπτης φτάνει μέσω μονοπατιού από τον οικισμό της Αμπέλου. Ξεχωρίζει για τα καθαρά νερά και την κοκκινωπή άμμο, καθώς είναι πλούσια σε άργιλο , η οποία μάλιστα προτείνεται για λασποθεραπεία. Η ομορφιά του τοπίου συμπληρώνεται από τους θαλασσόκεδρους που προσφέρουν φυσική σκιά.

Λουτρό

Σε έναν απάνεμο όρμο στο ακρωτήριο Μουρί βρίσκεται το ήσυχο ψαροχώρι Λουτρό , το οποίο διαθέτει μια βοτσαλωτή παραλία με καθαρά νερά. Το χωριό είναι προσβάσιμο είτε μέσω του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 από τα Σφακιά είτε με καραβάκι από τα Σφακιά, τη Σούγια και την Παλαιόχωρα. Αποτελεί μια αδιαμφισβήτητη επιλογή ξεκούρασης και εξερεύνησης.

Αγία Ρούμελη

Το γραφικό παραθαλάσσιο χωριό Αγία Ρούμελη εντοπίζεται προφυλαγμένο και απομονωμένο στην έξοδο του Φαραγγιού της Σαμαριάς. Οι επισκέπτες φτάνουν εκεί είτε μέσω των πεζοπορικών διαδρομών είτε με καραβάκι από την Χώρα Σφακίων, την Παλαιόχωρα και την Σούγια. Η σκουρόχρωμη λεπτή άμμος και τα βαθιά νερά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της παραλίας της Αγίας Ρούμελης, ένα τμήμα της οποίας είναι οργανωμένο με ομπρέλες.

Παλαιοχώρα / Παχιά Άμμος Παλαιοχώρας / Γυαλισκάρι

Η κωμόπολη της Παλαιοχώρας διακρίνεται για δύο καθαρές αμμώδεις και ήσυχες παραλίες σε μικρή απόσταση η μία από την άλλη, την Παχιά Άμμο και το Γιαλισκάρι. Η παραλία της Παχιάς Άμμου έχει μεγάλη έκταση, είναι οργανωμένη και ξεχωρίζει για τη λεπτή άμμο και τα ρηχά νερά. Το Γιαλισκάρι είναι μια απόμερη παραλία με ψιλό βότσαλο και βαθιά νερά, αγαπημένος προορισμός των χίπις τη δεκαετία του 1970.

Κεδροδάσος

Όπως δηλώνει το όνομά της, η απομονωμένη αυτή παραλία στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού καλύπτεται σε όλη την έκτασή της από θαλασσόκεδρους, φυτά με χαρακτηριστική πευκοειδή μορφή, και αμμοθίνες, που συνθέτουν μια εικόνα σπάνιας ομορφιάς. Αυτό το προστατευμένο οικοσύστημα διακρίνεται για τα καταγάλανα νερά και τη λευκή άμμο σε μια ήσυχη παραλία.

Ελαφονήσι

Στο νοτιοδυτικό άκρο της Κρήτης παρατηρείται ένα αξιοπρόσεκτο φυσικό φαινόμενο, που έχει ενταχθεί στο δίκτυο προστασίας Natura 2000. Ανάμεσα σε μία στενόμακρη λωρίδα γης παρεμβάλλονται ρηχά νερά σα να χωρίζει η ακτή από ένα μικρό νησί, το λεγόμενο Λαφονήσι, σ, το οποίο όμως ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει περπατώντας. Αμμοθίνες, κρίνα της άμμου, τιρκουάζ νερά και λευκή άμμος είναι τα κύρια γνωρίσματα αυτής της ιδιαίτερης παραλίας.

Φαλάσαρνα

Μαγευτική αμμώδης παραλιακή έκταση, που την συναποτελούν διαδοχικές παραλίες οριοθετημένες από χαμηλά βράχια, με κυριότερη την οργανωμένη παραλία της Παχιάς Άμμου. Με πολλές επιλογές για φαγητό και θαλάσσια σπορ, έχει αναδειχθεί σε μια από τις πιο δημοφιλείς παραλίες της χώρας για το εξωτικό χρώμα του νερού και το ακαταμάχητο ηλιοβασίλεμα.

Μπάλος

Η λιμνοθάλασσα του Μπάλου, μια από τις πιο προβεβλημένες παραλίες της Κρήτης, σχηματίζεται ανάμεσα στη χερσόνησο Τηγάνι και το ακρωτήριο της Γραμβούσας, κάτω από το όρος του Γεροσκίνου. Είναι καθηλωτική η εικόνα της λευκής άμμου, που κατά τόπους αποκτά ένα ροζ χρώμα λόγω των θρυμματισμένων κογχυλιών, συνδυαστικά με τα ρηχά γαλαζοπράσινα νερά. Η ένταξή της στο δίκτυο προστασίας Natura 2000 επιβεβαιώνει τη σπουδαιότητα και την ομορφιά του φυσικού τοπίου.

Κολυμπάρι

Δυτικά των Χανίων εντοπίζεται το παραθαλάσσιο χωριό Κολυμπάρι ή Κολυμβάρι. Είναι ανεπτυγμένο τουριστικά λόγω της παραλίας του , η οποία συνδυάζει άμμο και ψιλό βότσαλο. Από το μικρό λιμάνι του Κολυμπαρίου αναχωρούν καΐκια για τη Χερσόνησο του Ροδωπού, , η οποία φημίζεται για τις επιβλητικές βραχώδεις ακτές και τους μικρούς ήρεμους κολπίσκους.

Χρυσή Ακτή

Η ψιλή χρυσίζουσα άμμος, στην οποία οφείλει το όνομά της, είναι το κύριο γνώρισμα της παραλίας. Τα καθαρά νερά, η εύκολη και γρήγορη πρόσβαση από τα Χανιά και οι υποδομές σε καφετέριες, ομπρέλες και θαλάσσια σπορ σε συνδυασμό, καθιστούν τη Χρυσή Ακτή μια από τις εκλεκτές παραλίες της περιοχής. Σε κοντινή απόσταση, ένα μικρό πευκοδάσος την συνδέει με τη γειτονική παραλία των Αγίων Αποστόλων.

Άγιοι Απόστολοι

Δύο αμμώδεις κολπίσκοι με γαλαζοπράσινα νερά και η μικρή χερσόνησος ανάμεσα τους, στην άκρη της οποίας δεσπόζει το γραφικό εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων. Αυτά συνιστούν την ομώνυμη παραλία, , η οποία είναι εύκολα προσβάσιμη και οργανωμένη σε κοντινή απόσταση από την πόλη των Χανίων. Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει με τη συγκοινωνία ή ακόμη και με ποδήλατο.

Σεϊτάν Λιμάνια

Στο Ακρωτήριο νοτιοανατολικά των Χανίων σε μια καλά κρυμμένη τοποθεσία ανάμεσα σε κάθετους τραχείς βράχους, εντοπίζεται ένας μικρός όρμος υποβλητικής ομορφιάς. Η παραλία Σεϊτάν Λιμάνια οφείλει το όνομά της στον οθωμανικό προσδιορισμό «Καταραμένα Λιμάνια», λόγω των έντονων ρευμάτων στην περιοχή. Η ονομασία ενδεικτική του απόκοσμου τοπίου δεν αποθαρρύνει όμως τους χιλιάδες επισκέπτες.

Παραλία Ρεθύμνου

Η παραλία του Ρεθύμνου, μια εντυπωσιακή ακτή 12 χιλιομέτρων με χρυσή άμμο και κρυστάλλινα νερά, έχει βραβευτεί με 12 Γαλάζιες Σημαίες και προσφέρει πλήρεις υποδομές για τους επισκέπτες. Το πιο ξεχωριστό χαρακτηριστικό της είναι ότι αποτελεί τόπο ωοτοκίας για τις προστατευόμενες θαλάσσιες χελώνες Caretta-Caretta, με ειδικά περιφραγμένες περιοχές κατά μήκος της ακτής για την ασφαλή αναπαραγωγή τους.

Ροδάκινο

Η παραλία Κόρακας ή Ροδάκινο βρίσκεται στην έξοδο ποταμού που διέρχεται από το ομώνυμο Φαράγγι του Ροδάκινου. Η παραλία διατηρεί αναλλοίωτη την αυθεντική ομορφιά του φυσικού τοπίου αν και είναι οργανωμένη. Χαρακτηριστικά της είναι το ψιλό γκρίζο βότσαλο, τα γαλάζια νερά και οι βράχοι με τους ιδιαίτερους σχηματισμούς. Κοντά στο Φαράγγι βρίσκεται και το χωριό Ροδάκινο, , το οποίο σύμφωνα με μια ερμηνεία ονομάστηκε έτσι από μια ροδακινιά που ευδοκίμησε απρόσμενα παρά το ξηρό κλίμα της περιοχής.

Γεροπόταμος

Στην εκβολή του ποταμού του Γεροποτάμου σχηματίζεται μια αμμώδης και οργανωμένη παραλία με την ίδια ονομασία. Η περιοχή περιμετρικά του ποταμού είναι ένα σπουδαίο οικοσύστημα, καθώς εκεί βρίσκουν καταφύγιο πτηνά και ζώα, όπως είναι και το σπάνιο είδος της μεσογειακής φώκιας.

Σπηλιές

Στον μυχό ενός μικρού κόλπου, προφυλαγμένη κάτω από τραχείς κατακόρυφους βράχους, βρίσκεται μια ερημική και ήσυχη παραλία με βότσαλα και κρυστάλλινα καθαρά νερά. Ορόσημο της παραλίας είναι οι βράχοι σε πολλούς σχηματισμούς και οι σπηλιές στις οποίες βρίσκει καταφύγιο το σπάνιο είδος της μεσογειακής φώκιας.

Κατεβατή

Σε διπλανή τοποθεσία από την παραλία του Γλάρου βρίσκεται μια μικρή παραλία με μεγάλα βότσαλα. Η παραλία Κατεβατή είναι μη οργανωμένη σε απομονωμένη τοποθεσία και με θέα προς τα Ταλαία Όρη τα οποία αποτελούν προέκταση του Ψηλορείτη προς τα βόρεια.

Γλάρος

Μεταξύ Ρεθύμνου και Ηρακλείου σχηματίζεται μια μικρή χερσόνησος στην άκρη της οποίας εντοπίζεται η νησίδα του Γλάρου. Ένα στενό κανάλι χωρίζει το νησάκι από την ομώνυμη και απομονωμένη παραλία , η οποία εντοπίζεται στη δυτική πλευρά της χερσονήσου. Αυτή η μοναχική παραλία είναι προσβάσιμη μέσω μονοπατιού.

Επισκοπή

Δυτικά του Ρεθύμνου σε μια εύφορη πεδιάδα με ελαιώνες βρίσκεται η παραλία της Επισκοπής. Αυτή η μεγάλη και καλά οργανωμένη παραλία είναι αμμώδης με ρηχά νερά. Οριοθετείται στα δυτικά από τον ποταμό Μουσέλα και στα ανατολικά από το ποτάμι που διέρχεται μέσα από το φαράγγι του Πετρέ. Σε κοντινή απόσταση από την παραλία βρίσκεται και το ομώνυμο χωριό της Επισκοπής.

Λίγκρες

Οι Λίγκρες (ή Λίγρες) είναι μια μεγάλη, αλλά ήσυχη και μη οργανωμένη παραλία που ξεχωρίζει για την χοντρόκοκκη άμμο και τα βαθιά νερά. Η ιδιαιτερότητα αυτής της παραλίας οφείλεται στους γεωλογικούς σχηματισμούς και τα νεροφαγώματα του εδάφους καθώς επίσης και στον επιβλητικό κόκκινο βράχο, σήμα κατατεθέν της παραλίας. Το περπάτημα κατά μήκος της ακτής είναι η ευκαιρία του επισκέπτη να θαυμάσει την ομορφιά του φυσικού τοπίου.

Σούδα

Στην έξοδο του ποταμού Φοίνικα εκεί όπου σχηματίζεται μια εκτενής καταπράσινη κοιλάδα, εντοπίζεται η παραλία της Σούδας με τη χοντρή άμμο. Κατά μήκος του ποταμού και καθώς πλησιάζει στη θάλασσα αναπτύσσεται ο χαρακτηριστικός κρητικός φοίνικας, λειτουργώντας ως προσθετικό στοιχείο της ομορφιάς του τοπίου.

Σχοινάρια

Κοντά στον Πλακιά υπάρχει μια παραλία που φημίζεται για το χαρακτηριστικό γκρίζο χρώμα της αμμουδιάς. Τα Σχοινάρια έχουν γαλαζοπράσινα νερά και βραχώδη βυθό , ο οποίος μάλιστα ξεχωρίζει για τη διαύγεια του νερού. Ενδεικτικό της σπουδαιότητας του πλούσιου βυθού είναι ότι η παραλία αποτελεί κατεξοχήν προορισμό για τις τοπικές σχολές καταδύσεων.

Αμμούδι

Με την ονομασία αυτή είναι γνωστό το σύμπλεγμα τριών διαδοχικών παραλιών ανάμεσα στις οποίες παρεμβάλλονται εντυπωσιακοί βραχώδεις σχηματισμοί. Ο επισκέπτης συναντά πρώτα το Μεγάλο Αμμούδι, οργανωμένη παραλία με μια χαρακτηριστική μεγάλη πλάκα στο μέσο της και λευκή άμμο στα άκρα της. Ακολουθεί το Κλεισίδι, μια ήσυχη αμμώδης παραλία, περίκλειστη ανάμεσα σε βράχια. Η τρίτη ονομάζεται Μικρό Αμμούδι ή Αμμουδάκι, γνωστή για τα γαλαζοπράσινα νερά και τη χοντρή λευκή άμμο.

Λιβάδι

Η παραλία Λιβάδι είναι ο πρώτος από τους τέσσερις διαδοχικούς κολπίσκους που βρίσκονται στην περιοχή του παραθαλάσσιου τουριστικού προορισμού Μπαλί. Η παραλία Λιβάδι είναι αμμώδης, μεγάλη σε έκταση και καλά οργανωμένη με αρκετές υποδομές στην ευρύτερη περιοχή.

Τριόπετρα

Τρεις χαρακτηριστικοί βραχώδεις σχηματισμοί στην απόληξη μικρής χερσονήσου έδωσαν το όνομα στην εν λόγω αμμώδη παραλία. Η Τριόπετρα αποτελείται από δύο ακτές οι οποίες χωρίζονται από τη μικρή χερσόνησο. Η παραλία βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Σιδέρωτα, σε κοντινή απόσταση από το χωριό Ακούμια, και είναι εύκολα προσβάσιμη με το αυτοκίνητο.

Άγιος Παύλος

Κοντά στο ακρωτήριο Μέλισσα εντοπίζεται η παραλία του Αγίου Παύλου, ένας κλειστός απάνεμος κόλπος με βραχώδη βυθό, μπροστά από τον ομώνυμο οικισμό. Ανοιχτά στη θάλασσα είναι ορατές δύο μικρές ακατοίκητες νησίδες, τα νησιά Παξιμάδια, τα οποία λειτουργούν ως συνθετικά στοιχεία της θέας από την ακτή. Επίσης, από την παραλία του Αγίου Παύλου ξεκινά μονοπάτι που οδηγεί στα δυτικά σε γειτονική παραλία με εμβληματικούς αμμόλοφους, γνωστοί ως Αλατσόγκρεμνοι.

Καραβοστάσι

Το Καραβοστάσι είναι ένας μικρός αλλά ιδιαίτερα όμορφος κόλπος σε κοντινή απόσταση από τον δημοφιλή παραθαλάσσιο οικισμό Μπαλί. Η απάνεμη τοποθεσία, σε συνδυασμό με την αμμώδη παραλία και τα τιρκουάζ νερά καθιστούν αυτό τον κολπίσκο με τους χαρακτηριστικούς μικρούς βράχους μια ξεχωριστή επιλογή. Δυτικά από την παραλία εντοπίζονται σπηλιές στις οποίες μπορούν να φτάσουν οι λουόμενοι κολυμπώντας.

Πρέβελη

Στο νότιο τμήμα του νησιού, εκεί όπου εκβάλλει ο Μέγας Ποταμός διερχόμενος από το Φαράγγι του Κουρταλιώτη, υπάρχει μια μνημειώδης παραλία με φοίνικες, απότομους βράχους και δροσερά κρυστάλλινα νερά. Στην έξοδό του προς τη θάλασσα, το ποτάμι σχηματίζει μια μικρή λίμνη και στις όχθες του εκτείνεται ένα εντυπωσιακό φοινικόδασος. Η παραλία είναι προσβάσιμη από μονοπάτι, μέσα από , το οποίο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την άγρια ομορφιά του τοπίου. Εναλλακτικά, η παραλία είναι προσβάσιμη με καΐκι από την Αγία Γαλήνη και τον Πλακιά.

Μεγάλη Παραλία Αγίου Ιωάννη (Κουτσουνάρι)

Με συνολικό μήκος τα 5 χλμ. η Μεγάλη Παραλία του Αγίου Ιωάννη είναι πράγματι μια από τις μεγαλύτερες παραλίες της Κρήτης. Αναπτύσσεται μπροστά από το μικρό χωριό Κουτσουνάρι. Η εκτενής παραλία, με την άμμο σε γκριζωπή απόχρωση, έχει τουριστικές υποδομές, αλλά παραμένει ήρεμη στο μεγαλύτερο τμήμα της.

Βούλισμα

Η παραλία Βούλισμα διαθέτει μία υπέροχη άσπρη αμμουδιά που της δίνει ένα εξωτικό γαλάζιο χρώμα. Τα νερά της παραλίας είναι ρηχά. Η παραλία είναι πολυσύχναστη και καλά οργανωμένη. Πάνω από το Βούλισμα υψώνεται ο απόκρημνος λόφος Βρόκαστρο όπου βρίσκονται ερείπια Μινωικής πόλης. Σε διπλανές τοποθεσίες εντοπίζονται εξίσου όμορφες αλλά λιγότερο οργανωμένες παραλίες.

Κολοκύθα

Απέναντι από την Ελούντα σχηματίζεται η χερσόνησος της Σπιναλόγκας ή της Κολοκύθας, εκεί όπου εντοπίζεται ο απάνεμος κόλπος με τη γαλήνια παραλία Κολοκύθα. Από την ακτή είναι ορατή η ομώνυμη νησίδα. Η χερσόνησος είναι προσβάσιμη μέσω του Καναλιού του Πόρου από τις Αλυκές της Ελούντας. Το οδικό δίκτυο φτάνει στον Ναό του Αγίου Λουκά κι από εκεί ξεκινά μονοπάτι για τη μοναχική παραλία Κολοκύθα με τη λευκή άμμο και τα γαλανά νερά. Η Κολοκύθα δεν είναι οργανωμένη.

Αλμυρός

Στην έξοδο του Αλμυρού ποταμού σχηματίζεται η ομώνυμη παραλία, , η οποία καλύπτεται από καλαμιές, φοίνικες και ευκάλυπτους. Εκτενής και καλά οργανωμένη, η παραλία Αλμυρός είναι μια από τις δημοφιλέστερες στην περιοχή. Τα νερά του Αλμυρού είναι γαλάζια και ρηχά.

Ξερόκαμπος

Σε απομονωμένη τοποθεσία με ένα άνυδρο φυσικό τοπίο αποτελούμενο από γυμνά βουνά και χαμηλή θαμνώδη βλάστηση εντοπίζεται η παραλία Ξερόκαμπος μπροστά από τον ομώνυμο οικισμό. Σε κοντινή απόσταση οι παραλίες Αλώνα, Αλατσολίμνη και Αμάτου συνδυάζουν την αγριότητα του τοπίου της ακτής με την ηρεμία των νερών της θάλασσας. Η παραλία Ξερόκαμπος έχει γαλάζια ρηχά νερά και ψιλή άμμο και παρέχει τη δυνατότητα χρήσης ξαπλωστρών.

Μακρύς Γιαλός

Όπως δηλώνει και το όνομά του, ο Μακρύ Γιαλός είναι μία εκτενής παραλία με χρυσή άμμο και ρηχά νερά. Η παραλία είναι αρκετά γνωστή, εύκολα προσβάσιμη και φιλική προς τις οικογένειες. Η περιοχή έχει πληθώρα τουριστικών υποδομών.

Κουτσουράς

Σε μοναχική τοποθεσία βρίσκεται η βοτσαλωτή παραλία με τα ήρεμα νερά μπροστά από το χωριό Κουτσουράς. Το αξιόλογο φυσικό περιβάλλον της περιοχής ξεχωρίζει από το πευκοδάσος στις πλαγιές των παρακείμενων βουνών, Θρυπτής και του Ορνού, καθώς και το Φαράγγι των Κόκκινων Πεταλούδων.

Κάτω Ζάκρος

Στην έξοδο του φοβερού αλλά επιβλητικού Φαραγγιού των Νεκρών σχηματίζεται μια πεδιάδα από ελαιώνες, εκεί όπου βρίσκεται το παραθαλάσσιο χωριό Κάτω Ζάκρος με την ομώνυμη ήσυχη παραλία. Το εύφορο έδαφος λόγω της ύπαρξης πηγών και άφθονου νερού ευνόησε την οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή από την αρχαιότητα. Περιμετρικά της παραλίας εντοπίζονται αρχαιολογικοί χώροι και είναι χαραγμένες πεζοπορικές διαδρομές. Η παραλία έχει ψιλό βότσαλο και γαλάζια νερά. Ο επισκέπτης μπορεί να βρει ξαπλώστρες.

Ίτανος

Σε γειτονική θέση από το φοινικόδασος Βάι βρίσκονται τρεις διαδοχικές έρημες αλλά εντυπωσιακές αμμώδεις παραλίες γνωστές με την ονομασία Ίτανος ή Ερημούπολη. Μαρτυρία της ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή είναι τα κατάλοιπα της αρχαίας πόλης της Ιτάνου. Η παραλία έχει ψιλή άμμο και καταγάλανα νερά ενώ δεν είναι οργανωμένη.

Γούδουρας

Η ήρεμη παραλία Γούδουρας του ομώνυμου παραδοσιακού χωριού βρίσκεται στην απόληξη εύφορης πεδιάδας, την οποία περιβάλλουν τα επιβλητικά Σητειακά Όρη. Εκεί καταλήγουν δύο φαράγγια, το απροσπέλαστο φαράγγι του Αγίου Αντωνίου και το φαράγγι του Γούδουρα. Η παραλία του Γούδουρα είναι συνήθως ήρεμη με βότσαλο και γαλάζια νερά. Δεν πρόκειται για οργανωμένη παραλία αλλά υπάρχουν ξαπλώστρες σε ένα μικρό μέρος της.

Βάι

Στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού βρίσκεται μια από τις πιο φημισμένες παραλίες του. Η σπουδαιότητα της οφείλεται στην ύπαρξη του μεγαλύτερου φοινικόδασους της Κρήτης με τον ενδημικό Κρητικό φοίνικα, γνωστό και ως φοίνικα του Θεόφραστου (Phoenix theophrastii). Με συνολική έκταση 250 στρεμμάτων, το φοινικόδασος περιβάλλει την οργανωμένη παραλία Βάι, της οποίας το όνομα δηλώνει στην τοπική διάλεκτο τον φοίνικα. Τα νερά της παραλίας είναι γαλαζοπράσινα και ρηχά.

Αχλιά

Η παραλία Αχλιά βρίσκεται σε ένα μικρό κόλπο, έχει χοντρή σκούρα άμμο και γαλάζια καθαρά νερά. Η θάλασσα είναι σχεδόν πάντα ήρεμη και για το λόγο αυτό η παραλία είναι γνωστή και ως Γαλήνη. Κολυμπώντας ο επισκέπτης απολαμβάνει τη θέα στα γύρω βουνά, γεμάτα με πεύκα. Στην παραλία συχνάζουν οικογένειες ενώ υπάρχει μία ταβέρνα και ξαπλώστρες.

Κουφονήσι

Νότια του Λασιθίου και ανοικτά του Λιβυκού πελάγους βρίσκεται το νησί Κουφονήσι ή Λεύκη, σήμερα ακατοίκητο αλλά με κατάλοιπα κατοίκησης κατά τη Μινωική περίοδο. Διακρίνεται για τις εντυπωσιακές παραλίες με τους ασβεστολιθικούς βράχους, τη βλάστηση από κέδρους, αμμοθίνες και αλμυρίκια. Το ιδιαίτερο φυσικό τοπίο είναι αναγνωρισμένο και ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000.

Νήσος Χρυσή / Γαϊδουρονήσι

Απέναντι από την Ιεράπετρα βρίσκεται η Νήσος Χρυσή ή Γαϊδουρονήσι φημισμένη για τις εντυπωσιακές παραλίες της με τα γαλαζοπράσινα νερά και την πλούσια βλάστηση αποτελούμενη από φοινικική άρκευθο. Το όνομά της οφείλεται στη χαρακτηριστική χρυσή άμμο των ακτών της. Επίσης, λέγεται ότι οι Κρητικοί από τις απέναντι ακτές εγκατέλειπαν στο Γαϊδουρονήσι τα ηλικιωμένα γαϊδουράκια, κι εκεί αποδίδεται η δεύτερη ονομασία του. Η Χρυσή προστατεύεται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Natura 2000 ως «περιοχή έντονου φυσικού κάλλους». Για το λόγο αυτό καμία παραλία του νησιού δεν είναι οργανωμένη.

Αγία Φωτιά

Μόλις 12 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιεράπετρας βρίσκεται ο κολπίσκος της Αγιά Φωτιάς. Η παραλία Αγιά Φωτιά έχει ψιλό βότσαλο, ήρεμα, καθαρά, βαθύ μπλε νερά ενώ είναι περιτριγυρισμένη από βράχους με περίτεχνους σχεδιασμούς. Η τοποθεσία είναι απόμερη και ήσυχη. Τους καλοκαιρινούς μήνες λειτουργεί μία ταβέρνα και υπάρχουν ξαπλώστρες.

Δισκός

Στο νότιο τμήμα εκεί όπου βρίσκεται ο παραθαλάσσιος οικισμός Δισκός, γνωστός ως Δυτικός απλώνεται μια μεγάλη παραλία με ψιλό βότσαλο. Είναι φημισμένη για το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα καθώς ο ήλιος χάνεται πίσω από τα Αστερούσια Όρη.

Ληστής

Προσβάσιμη από ένα κατηφορικό μονοπάτι, η ομορφιά της παραλία του Ληστή δικαιώνει τους τολμηρούς παραθεριστές. Ένας απότομος βράχος, γνωστός ως Βράχος του Ληστή, ορθώνεται πάνω από την έρημη και απομονωμένη αμμώδη παραλία , η οποία ξεχωρίζει για τα κρυστάλλινα ρηχά νερά της.

Κoμμός

Στον κόλπο της Μεσαράς και σε κοντινή απόσταση από τα Μάταλα βρίσκεται μια ήσυχη και εντυπωσιακή παραλία με ψιλή άμμο, γαλαζοπράσινα νερά, αλμυρίκια και αμμοθίνες. Κοντά στην ακτή εντοπίζεται αρχαιολογικός χώρος και το τοπίο συμπληρώνεται από την εικόνα δύο νησίδων εντός της θάλασσας, τα Παξιμάδια. Είναι ξεχωριστή η θέα της δύσης του ηλίου από την παραλία.

Τσούτσουρας

Στην έξοδο των φαραγγιών του Μίντρη και του Τσούτσουρα βρίσκεται ο γραφικός παραθαλάσσιος οικισμός Τσούτσουρας. Έχει δύο απάνεμους κόλπους με ψιλό βότσαλο και άμμο, με κάποιες χαρακτηριστικές σπηλιές σε κοντινή απόσταση από την ακτή. Δυτικά του Τσούτσουρα εκτείνονται τα εμβληματικά Αστερούσια Όρη.

Σταλίδα

Ανάμεσα στα Μάλια και τη Χερσόνησο εκτείνεται η μεγάλη ακτογραμμή της Σταλίδας. Με ψιλή άμμο η παραλία είναι καλά οργανωμένη και πολυσύχναστη. Στις παρυφές της ακτής αναπτύσσεται ο ενδημικός Κρητικός φοίνικας. Επίσης, από την παραλία ξεκινά μονοπάτι προς το παραδοσιακό ορεινό χωριό του Μοχού.

Γούβες

Οι Γούβες είναι εκτενής παραλία με λεπτή άμμο και ρηχά νερά στην άκρη ομώνυμης πεδιάδας. Βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το Ηράκλειο, είναι πολύ καλά οργανωμένη με πληθώρα τουριστικών υποδομών αποτελώντας δημοφιλή τουριστικό προορισμό.

Κουδουμάς

Έρημη αλλά ειδυλλιακή με βότσαλο και καταγάλανα νερά, η παραλία Κουδουμάς βρίσκεται νότια του όρους Κόφινα που αποτελεί την ψηλότερη κορυφή των Αστερουσίων Ορέων. Η ακτή οριοθετείται από σπήλαια και πάνω από αυτή βρίσκεται η ιστορική Μονή Κουδουμά, εκεί όπου καταλήγει και το ομώνυμο φαράγγι.

Καλοί Λιμένες

Διαδοχικές παραλίες στην απόληξη των Αστερούσιων Ορέων στην περιφέρεια του χωριού Πηγαϊδάκια. Η πρώτη είναι η βοτσαλωτή Μακριά Άμμος και η δεύτερη η Ψιλή Άμμος. Απέναντι από την ακτή εντοπίζεται το νησί Μικρονήσι ή Άγιος Παύλος.

Αμνισός

Η πολυσύχναστη σήμερα αμμώδης παραλία με τα καθαρά νερά ήταν κατά τους Μινωικούς χρόνους το λιμάνι της Κνωσού. Σε κοντινή απόσταση από την ακτή βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Αμνισού, ενώ από την παραλία είναι ορατή χαρακτηριστική νησίδα , η οποία συμπληρώνει την ομορφιά του τοπίου.

Αμμουδάρα

Η Αμμουδάρα, όπως δηλώνει και το όνομά της, είναι μια αμμώδης και αρκετά εκτεταμένη παραλία με καθαρά νερά σε κοντινή απόσταση από το Ηράκλειο. Οριοθετείται από τους ποταμούς Αμυρό και Ξηροπόταμο. Είναι εύκολα προσβάσιμη και καλά οργανωμένη με πολλές επιλογές σε θαλάσσια σπορ.

Μάταλα

Μια από τις πιο ξακουστές παραλίες του νησιού βρίσκεται νοτιοδυτικά του Ηρακλείου στην απόληξη της εύφορης πεδιάδας της Μεσαράς. Τα εμβληματικά Μάταλα έχουν ως κύριο αξιοθέατό τους τις χαρακτηριστικές λαξευμένες σπηλιές από μαλακό λευκό πωρόλιθο, εκεί όπου έζησαν οι αντικομφορμιστές χίπις τις δεκαετίες 1960 και 1970. Αυτός ο τόπος με τη σπουδαία ιστορική κληρονομιά έχει σήμερα μεγάλη τουριστική ανάπτυξη.

Λέντας

Η ήσυχη παραλία του γραφικού παραθαλάσσιου οικισμού Λέντα εντοπίζεται προστατευμένη ανάμεσα σε δύο ακρωτήρια. Ο οικισμός στεφανώνεται από την κορυφή Βίγλα των Αστερουσίων Ορέων και σε κοντινή απόσταση από την ακτή βρίσκονται τα κατάλοιπα αρχαίας πόλης που άκμασε κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο.

Αγία Πελαγία

H Αγία Πελαγία είναι ένα δημοφιλές παραθαλάσσιο θέρετρο που βρίσκεται 23 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Ηρακλείου. Το χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά γύρω από έναν προστατευμένο κόλπο με κρυστάλλινα νερά και αμμώδη παραλία. Πήρε το όνομά του από το εκκλησάκι της Αγίας Πελαγίας που βρίσκεται στην περιοχή. Από μικρό ψαροχώρι τη δεκαετία του '60, εξελίχθηκε σε σύγχρονο τουριστικό προορισμό με πολλές ταβέρνες, καφετέριες και ξενοδοχεία, διατηρώντας παράλληλα την παραδοσιακή του γοητεία. Η κεντρική παραλία είναι ιδανική για οικογένειες, ενώ η περιοχή προσφέρεται για θαλάσσια σπορ και καταδύσεις.

Ποταμός (Μάλια)

Ο περίφημος παραθαλάσσιος οικισμός των Μαλίων διακρίνεται για την εκτενή αμμώδη παραλία του Ποταμού. Είναι η μεγαλύτερη της περιοχής και πλέον οργανωμένη, ενώ στα περίχωρά της εντοπίζεται ο αρχαιολογικός χώρος των Μαλίων καθώς και ο Βάλτος, υγρότοπος που αποτελεί καταφύγιο ενδημικών πουλιών.

Λιμανάκια (Χερσόνησος)

Με την ονομασία Λιμανάκια Χερσονήσου είναι γνωστές οι διαδοχικές απάνεμες παραλίες μεταξύ του Ακρωτηρίου του Σαραντάρη έως το τουριστικό λιμάνι της Χερσονήσου. Από τις παραλίες αυτές κάποιες είναι εύκολα προσβάσιμες, αμμώδεις και καλά οργανωμένες, κι άλλες χαρακτηρίζονται από μοναχικούς στενούς βραχώδεις κολπίσκους.

Πόλεις και Χωριά

Γαύδος

Το μικρό νησί της Γαύδου αποτελεί το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης. Έχει ελάχιστους μόνιμους κατοίκους και περιορισμένες τουριστικές υποδομές, γεγονός που αναδεικνύει το νησί σε προορισμό απόλυτης ηρεμίας και ελευθερίας. Η αυθεντική και άγρια ομορφιά του αποτυπώνεται στις πεζοπορικές διαδρομές, τις ήσυχες και εντυπωσιακές παραλίες, με ονομαστές την παραλία και λιμάνι Καραβέ, τον Κόρφο, το Λακκούδι, την Τρυπητή, το Σαρακίνικο, τον Αγιάννη, τον Λαυρακά, τον Πύργο και τον Ποταμό. Η ακτοπλοϊκή σύνδεση γίνεται με τα λιμάνια της Παλαιόχωρας, της Σούγιας ή της Χώρας Σφακίων

Ασκύφου

Με την ονομασία Ασκύφου προσδιορίζεται η οικιστική ενότητα των τεσσάρων μικρών χωριών, Αμμουδάρι, Καρές, Γωνί και Πετρές, που βρίσκονται στο Οροπέδιο Ασκύφου. Έχουν μικρές υποδομές, αλλά σημαντική κίνηση λόγω της πλεονεκτικής τοποθεσίας τους εντός του Φυσικού Πάρκου των Λευκών Ορέων. Κοντά στο χωριό Γώνι εντοπίζονται τα ερείπια δύο τούρκικων κάστρων, ενώ από το χωριό Αμμουδάρι ξεκινά διαδρομή προς το ορειβατικό καταφύγιο της Ταύρης, που αποτελεί και τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4.

Χώρα Σφακίων

Είναι ξακουστός ο μικρός παραθαλάσσιος οικισμός της Χώρας Σφακίων, αν και απομονωμένος. Διαθέτει τουριστικές υποδομές και από το λιμανάκι του αναχωρούν καράβια για το χωριό της Αγίας Ρούμελης εκεί όπου καταλήγει η πεζοπορική διαδρομή του Φαραγγιού της Σαμαριάς. Συνδέεται επίσης με το Λουτρό, τη Γαύδο, την Παλαιόχωρα και τη Σούγια. Περιφερειακά του οικισμού υπάρχουν ήσυχες βοτσαλωτές παραλίες.

Βρύσες

Οι Βρύσες είναι ένας μικρός γραφικός οικισμός με ξεχωριστό φυσικό τοπίο. Στο κέντρο του οικισμού συναντώνται δύο ποτάμια, ο Μπούτακας και ο Βρυσιανός. Στο σημείο υπάρχει μια μεγάλη γέφυρα χτισμένη το 1942 καθώς επίσης έχει διαμορφωθεί πάρκο αναψυχής. Ένα αξιοθέατο που μαρτυρά την ιστορία της περιοχής είναι μια μονότοξη γέφυρα, γνωστή ως Ελληνική Καμάρα , η οποία χτίστηκε κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους και είναι από της παλαιότερες της χώρας.

Βάμος

Το χωριό Βάμος βρίσκεται σε ημιορεινή τοποθεσία στους πρόποδες των Λευκών Ορέων. Κατοικήθηκε πιθανόν τον 8ο αιώνα και γνώρισε μεγάλη ακμή τον 19ο αιώνα διαφυλάσσοντας την παραδοσιακή του αρχιτεκτονική. Έχει σημαντική τουριστική κίνηση, καθώς ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει την ιστορία, την παράδοση, το φυσικό τοπίο και την γεωργική παραγωγή του τόπου.

Παλαιοχώρα

Στο νότιο τμήμα του νησιού έχει αναπτυχθεί ένας ήρεμος και γραφικός οικισμός σε θέση όπου προϋπήρχε αρχαία πόλη. Η Παλαιοχώρα βρίσκεται πάνω στην εκτεταμένη ακτογραμμή 11 χλμ. του Νότιου Κρητικού Πελάγους. Είναι ιδανικός προορισμός για χαλάρωση και φημίζεται για την παραγωγή ελαιόλαδου και λαχανικών. Από το μικρό λιμάνι της αναχωρούν καράβια για τη Σούγια, την Αγία Ρουμέλη, το Λουτρό, τη Χώρα Σφακίων και τη Γαύδο.

Βουκολιές

Γραφικό χωριό χτισμένο στο ηπειρωτικό τμήμα της Περιφερειακής ενότητας Χανίων, κοντά στην κοιλάδα του Ταυρωνίτη ποταμού. Λόγω της εύφορης γης του τόπου κύριες δραστηριότητες των κατοίκων των Βουκολιών είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία, καθώς επίσης και το εμπόριο. Διάσημο μνημείο του χωριού είναι ο οθωμανικός πύργος χτισμένος στα μέσα του 19ου αιώνα.

Μηλιά

Σε υψόμετρο 550 μέτρων βρίσκεται η Μηλιά ένα μικρό ορεινό χωριό σε κοντινή απόσταση από την Κίσσαμο στη Δυτική Κρήτη. Το χωριό κατοικήθηκε κατά τον 15ο αιώνα και εντοπίζεται κρυμμένο, σχεδόν απομονωμένο μέσα σε κατάφυτη βλάστηση από καστανιές, βελανιδιές, κουμαριές και ελιές. Είχε εγκαταλειφθεί έως τη δεκαετία του 1990, όταν μια τουριστική πρωτοβουλία ανέδειξε τον οικισμό σε προορισμό εναλλακτικού οικοτουρισμού.

Κίσσαμος

Στο βορειοδυτικό άκρο του νησιού βρίσκεται η παραθαλάσσια γραφική κωμόπολη της Κισσάμου. Από το λιμάνι της αναχωρούν καράβια προς το νησάκι της Γραμβούσας και τη λιμνοθάλασσα του Μπάλου καθώς επίσης υπάρχει σύνδεση με τα Κύθηρα. Οφείλει το όνομά της στο βενετσιάνικο φρούριο της Κισάμου (Castel Chissamo), αλλά η οικιστική ιστορία της περιοχής είναι μακραίωνη. Φημίζεται για την παραγωγή ελαιόλαδου και κρασιού, ενώ βρίσκεται σε κομβική θέση μεταξύ φημισμένων παραλιών.

Θέρισο

Το χωριό Θέρισος (ή Θέρισσος) είναι ένα από τα ιστορικά και ηρωικά χωριά των Χανίων. Βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τα Χανιά, χτισμένο στους πρόποδες των Λευκών Ορέων μέσα στο κατάφυτο Φαράγγι του Θερίσου. Η δύσβατη τοποθεσία κατέστησε το χωριό οχυρό με σημαντική αγωνιστική δραστηριότητα, και το πιο σημαντικό γεγονός την Επανάσταση του 1905 με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο διεκδικώντας την ενσωμάτωση του νησιού με το ελεύθερο ελληνικό κράτος.

Χανιά

Η πόλη των Χανίων, η δεύτερη μεγαλύτερη του νησιού και εξαιρετικά δημοφιλής, κατοικείται για περισσότερα από 5.000 χρόνια. Είναι έως σήμερα εμφανή τα αποδεικτικά στοιχεία των πολιτισμών (Μινωικής, Ελληνιστικής, Ενετικής, Οθωμανικής και Σύγχρονης περιόδου), τα οποία επιβεβαιώνουν την τεράστια κληρονομιά της. Η αφετηρία της οικιστικής ανάπτυξης τοποθετείται στην Πρωτομινωική περίοδο (3.650 π.Χ.), ενώ οι μεταγενέστεροι κατακτητές συνέβαλαν στην αρχιτεκτονική δομή της πόλης αναλλοίωτη έως σήμερα, κι έτσι αναδεικνύεται σε σπουδαίο και προσφιλή τουριστικό προορισμό.

Σπήλι

Το Σπήλι είναι ένα παραδοσιακό ορεινό χωριό, κτισμένο αμφιθεατρικά στο κέντρο σχεδόν της περιφερειακής ενότητας Ρεθύμνου σε δυτική πλαγιά του βουνού Κέδρου. Είναι έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων. Φημίζεται για την κεντρική του πλατεία με τα πλατάνια και την εντυπωσιακή κεφαλοβρύση με τις 25 λεοντοκέφαλες βρύσες από τις οποίες τρέχει νερό. Ξεχωρίζουν οι ιστορικοί νερόμυλοι. Το χωριό προσφέρει πρόσβαση στο μονοπάτι Ε4 "Σπήλι-Γερακάρι" και στο Κουρταλιώτικο φαράγγι που οδηγεί στο Φοινικόδασος της Πρέβελης.

Αξός

Το ορεινό χωριό Αξός βρίσκεται σε υψόμετρο 580 μέτρων πάνω από τις πηγές του Μυλοποτάμου. Έχει μακραίωνη οικιστική παράδοση με σημαντική αρχαιολογική αξία, καθώς επίσης φημίζεται για την ομορφιά του φυσικού τοπίου λόγω της επιβλητικής παρουσίας του Ψηλορείτη.

Πλακιάς

Μικρός παραθαλάσσιος οικισμός με σημαντική τουριστική κίνηση λόγω της εύκολης πρόσβασης σε σημαντικά αξιοθέατα της περιοχής όπως η πασίγνωστη παραλία του Πρέβελη, καθώς και τα φαράγγια του Κοτσυφού και του Κουρταλιώτη.

Αρκάδι

Το χωριό Αρκάδι βρίσκεται κοντά στο ιστορικό μοναστήρι της Μονής Αρκαδίου, στο νομό Ρεθύμνου. Με παραδοσιακή κρητική αρχιτεκτονική και γραφικά σοκάκια, αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους θέλουν να γνωρίσουν την αυθεντική κρητική ζωή. Η γαλήνια ατμόσφαιρα του χωριού συνδυάζεται με τη σημαντική ιστορική του κληρονομιά, κάνοντάς το έναν ιδιαίτερο τόπο επίσκεψης.

Αμάρι

Η ονομασία Αμάρι προσδιορίζει την περιοχή στην εύφορη κοιλάδα που περιβάλλεται από τα βουνά Κέντρος, Σάμιτος και βέβαια τον Ψηλορείτη. Εντοπίζονται εκεί πολλά μικρά, γραφικά χωριά που διατηρούν το παραδοσιακό τους χαρακτήρα με ανθρώπινη παρουσία ήδη από το 6.000 π.Χ.

Πατσός

Μικρό γραφικό χωριό μέσα σε κατάφυτη βλάστηση στους πρόποδες του όρους Σόρος. Η περιοχή κατοικούνταν ήδη από την Πρώιμη Μινωική Εποχή (3.000 π.Χ.). Εκτός από την ιστορική κληρονομιά του, η Πατσός είναι γνωστή για το γειτονικό Φαράγγι του Αγίου Αντωνίου καθώς επίσης και για τους φιλόξενους κατοίκους της.

Ανώγεια

Σε ψηλό «ανώγειο» σημείο σε πλαγιά του Ψηλορείτη εντοπίζεται το μεγάλο χωριό των Ανωγείων. Οι φιλόξενοι κάτοικοί του διαφυλάσσουν τα στοιχεία της Κρητικής παράδοσης, με κυριότερο αυτών την χαρακτηριστική Κρητική φορεσιά, που περιλαμβάνει το σαλβάρι, το γιλέκο με τη φαρδιά ζώνη και το σαρίκι.

Μαργαρίτες

Σε κοντινή απόσταση από την πόλη του Ρεθύμνου εντοπίζεται ένα γραφικό χωριό που έχει ταυτιστεί με την τέχνη της κεραμικής, καθώς αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα διαχρονικά κέντρα αγγειοπλαστικής. Έχοντας σημειώσει σημαντική ακμή κατά τα μεσαιωνικά χρόνια διαφυλάσσει έως σήμερα τα στοιχεία της ενετικής αρχιτεκτονικής.

Ρέθυμνο

Η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης αποκαλύπτει την σπουδαία ιστορική κληρονομιά της στα γραφικά σοκάκια της παλιάς συνοικίας εκεί όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την αναλλοίωτη μεσαιωνική αρχιτεκτονική, την ενετική Λότζια, την κρήνη Ριμόντι, το μικρό ενετικό λιμάνι με το χαρακτηριστικό φάρο. Ορόσημο της πόλης επίσης το φρούριο της Φορτέτζας που δεσπόζει στο λόφο του Παλαίκαστρου πάνω από την παλιά πόλη.

Σητεία

Η παραθαλάσσια κωμόπολη της ανατολικής Κρήτης διαθέτει τουριστικές υποδομές και αποτελεί ορμητήριο για εντυπωσιακές παραλίες και αξιοθέατα φυσικής ομορφιάς. Αξιοπρόσεκτα είναι επίσης το Φρούριο Καζάρμα, το Αρχαιολογικό Μουσείο καθώς και το Λαογραφικό Μουσείο της Σητείας.

Ετιά

Χαρακτηρισμένη ως παραδοσιακός οικισμός, η Ετιά είχε ακμάσει κατά την Ενετοκρατία, αλλά σήμερα δεν κατοικείται. Μάρτυρες της ιστορικής κληρονομιάς του είναι τα σωζόμενα μνημεία. Το σημαντικότερο είναι η Ενετική έπαυλη De Mezzo, ένα επιβλητικό ορθογώνιο τριώροφο οίκημα, , το οποίο κατασκευάστηκε στα τέλη του 15ου αιώνα.

Κριτσά

Παραδοσιακό χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Κάστελου. Η ανθρώπινη παρουσία είναι αδιάλειπτη από τη Μινωική περίοδο, καθώς έχουν ανασκαφεί ερείπια οικισμού. Την περίοδο του Μεσαίωνα αναπτύχθηκε σημαντικά και διαφυλάσσει στοιχεία της αρχιτεκτονικής του παράδοσης. Σήμερα το χωριό διατηρεί τη ζωντάνια του. Ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει μέσα από τους στενούς, πλακόστρωτους δρόμους και να βυθιστεί στην κρητική ζωή και ιστορία.

Τζερμιάδο

Στο οροπέδιο του Λασιθίου βρίσκεται το μικρό χωριό Τζερμιάδο ή Τζερμιάδων, , το οποίο έχει ίχνη κατοίκησης από τη Νεολιθική εποχή. Σήμερα οι κάτοικοί του ασχολούνται με τη γεωργία, καλλιεργώντας κυρίως πατάτα.

Έξω Ποτάμοι

Το χωριό Έξω Ποτάμοι είναι χτισμένο σε κατάφυτη πλαγιά και σε υψόμετρο 850 μέτρων. Όπως δηλώνει το όνομά του, από την περιοχή διέρχονται μικρά ποτάμια που καθιστούν το έδαφος εύφορο.

Χαμαίτουλο

Το Χαμαίτουλο, ορεινό χωριό χτισμένο σε ένα μικρό οροπέδιο, είναι σήμερα ημιεγκαταλελείμενο, αλλά αρχαιολογικά ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι η περιοχή κατοικούνταν από την αρχαιότητα. Στα μνημεία του χωριού είναι μια αρχαία κρήνη και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με ένα χαρακτηριστικό ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Βόιλα

Η ερειπωμένη σήμερα Βόιλα ήταν ένα μεσαιωνικό χωριό στο οροπέδιο της Ζήρου. Ξεχωρίζει ένας οθωμανικός πύργος, , ο οποίος χτίστηκε γύρω στο 1740 ως κατοικία πιθανόν τοπικού γαιοκτήμονα. Το χωριό φαίνεται να εγκαταλείφθηκε πριν το 1828.

Καλαμαύκα

Το χωριό Καλαμαύκα είναι ένα από τα πιο ιστορικά χωριά της Ιεράπετρας, καθώς η οικιστική παρουσία ανάγεται στην αρχαιότητα. Χτισμένο σε υψόμετρο 500 μέτρων βρίσκεται ανάμεσα σε άγρια και γυμνά βράχια. Το φυσικό περιβάλλον συμπληρώνεται από τον Καλαμαυκιανό ποταμό, το εντυπωσιακό φαράγγι του Χαυγά και τον ογκώδη βράχο του Κάστελου.

Ιεράπετρα

Η Ιεράπετρα είναι η νοτιότερη πόλη της Ευρώπης και η πιο ηλιόλουστη στην Ελλάδα. Η πόλη έχει πολλά αξιόλογα μνημεία όπως το Φρούριο Καλές, το Τζαμί και το Σπίτι του Ναπολέοντα ενώ φημίζεται για τις αμμώδεις παραλίες με πεντακάθαρα γαλάζια νερά. Το νησί Χρυσή με τις εξωτικές παραλίες και το σπάνιο δάσος κέδρων αποτελεί το κόσμημα της Ιεράπετρας.

Νεάπολη

Η Νεάπολη, βρίσκεται 15 χιλιόμετρα δυτικά του Αγίου Νικολάου, και αποτελεί ένα ζωντανό κομμάτι της κρητικής ιστορίας. Χτισμένη σε μια καταπράσινη κοιλάδα με πυκνούς ελαιώνες, η πόλη διατηρεί την αρχιτεκτονική και πολιτιστική της κληρονομιά από την εποχή της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας.

Άγιος Νικόλαος

Η πόλη του Αγίου Νικολάου είναι η πρωτεύουσα του Νομού Λασιθίου. Χτισμένη στη δυτική πλευρά του κόλπου του Μιραμπέλλου είναι γνωστή για τη γραφική λίμνη Βουλισμένη. Χιλιάδες θρύλοι συνδέονται με τη λιμνοθάλασσα αυτή. Σήμερα ο Άγιος Νικόλαος αποτελεί φημισμένο τουριστικό προορισμό και σε κοντινές αποστάσεις υπάρχουν αξιόλογα αξιοθέατα, όμορφες παραλίες και πολυτελή θέρετρα.

Χάρακας

Στους πρόποδες των Αστερούσιων Ορέων βρίσκεται ένα μικρό χωριό , το οποίο χρονολογείται από την Ενετική περίοδο (13ος αιώνας). Η ιδιαίτερη ονομασία του οφείλεται στην ύπαρξη ενός επιβλητικού αλλά απότομου βράχου γνωστού στην περιοχή ως χαράκι. Στην κορυφή του βράχου υπάρχει κάστρο.

Επισκοπή Πεδιάδος

Το χωριό Επισκοπή Πεδιάδος είναι χτισμένο σε αμφιθεατρική τοποθεσία. Η ονομασία του οφείλεται στο ιστορικό γεγονός της μεταφοράς της Επισκοπικής έδρα Χερρονήσου τον 10ο αιώνα. Μάλιστα ο παλιότερος Ναός της περιοχής η Παναγία η Κερά- Λημνιώτισσα χρονολογείται τον 11ο αιώνα.

Θραψανό

Νοτιοανατολικά του Ηρακλείου βρίσκεται το χωριό Θράψανο που είναι γνωστό για τη μακραίωνη και σπουδαία παράδοση στην αγγειοπλαστική και κεραμική τέχνη , η οποία παραμένει έως σήμερα κύρια παραγωγική δραστηριότητα των κατοίκων του. Κατά μια εκδοχή το όνομα του χωριού προέρχεται από τα θράψαλα, τα σπασμένα αγγεία στα καμίνια ψησίματος.

Μοχός

Σε πεδινή έκταση πλούσια σε ελαιώνες και αμπελώνες βρίσκεται το χωριό Μοχός του οποίου οι κάτοικοι δραστηριοποιούνται κυρίως στην παραγωγή λαδιού και κρασιού. Έχει μεγάλη ιστορική παράδοση, καθώς χρονολογείται από τον 14ο αιώνα.

Χουδέτσι

Σε κοιλάδα στην ενδοχώρα της Κρήτης βρίσκεται ο παραδοσιακός οικισμός Χουδέτσι, η ύπαρξη του οποίου πιστοποιείται σε αναφορές εγγράφων του 13ου αιώνα. Οι κάτοικοί του ασχολούνται με τη γεωργία, το εμπόριο κα τον τουρισμό καθώς το χωριό έχει αξιόλογη τουριστική ανάπτυξη.

Σίβας

Το χωριό Σίβας στην δυτική πλαγιά του Αστερούσιων Ορέων είναι παραδοσιακός και προστατευόμενος οικισμός. Έχει επισκεψιμότητα λόγω της γραφικότητας και της ομορφιάς του φυσικού τοπίου. Έχει τουριστικές υποδομές και είναι γνωστό για τις παραδοσιακές ταβέρνες.

Άνω Ασίτες

Στους πρόποδες του ανατολικού Ψηλορείτη βρίσκεται ο παραδοσιακός οικισμός Άνω Ασίτες με πολύχρωμα σπίτια και γραφικά σοκάκια. Σε κοντινή απόσταση είναι τα Φαράγγια του Αγίου Αντωνίου και του Αγίου Χαραλάμπους, καθώς και το καταφύγιο του Ορειβατικού Συλλόγου Ηρακλείου στη θέση Πρίνος.

Φόδελε

Μέσα σε κοιλάδα από πορτοκαλεώνες βρίσκεται ο παραδοσιακός οικισμός Φόδελε. Με αναφορές για την κατοίκησή του ήδη από τον 13ο αιώνα, το Φόδελε είναι φημισμένος τόπος καθώς λέγεται ότι από εκεί κατάγονταν ο σπουδαίος Κρητικός ζωγράφος του 16ου αιώνα, Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco).

Αρχάνες

Ο γραφικός οικισμός των Αρχανών σε υψόμετρο 380 μέτρων, έχει λάβει ευρωπαϊκές διακρίσεις για τη διαφύλαξη της αρχιτεκτονικής του παράδοσης. Καλοδιατηρημένα πολύχρωμα παραδοσιακά σπίτια διαμορφώνουν την εικόνα του με αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία από τους Μινωικούς χρόνους που επιβεβαιώνεται από τους παρακείμενους αρχαίους οικισμούς.

Εθιά

Μέσα σε ένα πυκνό δάσος και σε υψόμετρο 740 μέτρα βρίσκεται το χωριό Εθιά. Κατοικείται από τον 16ο αιώνα και διατηρεί την παραδοσιακή αρχιτεκτονική συνδυάζοντας την ιστορική κληρονομιά με την ομορφιά του φυσικού τοπίου. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το επιβλητικό αλλά δύσκολο στη διάσχισή του Εθιανό Φαράγγι.

Ροδιά

Χτισμένη σε πλαγιά με θέα προς την πόλη του Ηρακλείου, η Ροδιά κατοικείται ήδη από τον 14ο αιώνα. Η ιστορία του οικισμού μαρτυρείται από τον σωζόμενο Ενετικό πύργο και τον Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου με χαραγμένο το έτος 1553 στο υπέρθυρό του.

Καπετανιανά

Τα Καπετανιανά είναι ορεινός οικισμός των Αστερούσιων Ορέων , ο οποίος φημίζεται για την ξεχωριστή θέση με αξιοζήλευτη θέα προς το Λιβυκό πέλαγος. Λόγω της προστατευμένης τοποθεσίας κατοικείται από τους αρχαίους χρόνους και αποτέλεσε και καταφύγιο καταδιωκόμενων επαναστατών.

Τρεις Εκκλησίες

Οι Τρεις Εκκλησίες είναι ένας παραθαλάσσιος οικισμός στη νότια ακτή του νομού Ηρακλείου. Το χωριό πήρε το όνομά του από τις τρεις εκκλησίες που βρίσκονται εκεί. Στα ανατολικά του οικισμού, στη νότια πλαγιά των εμβληματικών Αστερούσιων Ορέων και στην έξοδο του φαραγγιού Μεσοσφήνι, βρίσκεται η παραλία Βουιδόματο. Πρόκειται για μια μοναχική, βοτσαλωτή παραλία που ξεχωρίζει για τους δύο μεγάλους βράχους μέσα στη θάλασσα και το μυστηριώδες υποθαλάσσιο σπήλαιο. Η περιοχή προσφέρει ηρεμία και γαλήνη, μακριά από τον μαζικό τουρισμό, και η παραλία είναι προσβάσιμη μέσω μονοπατιού ή με σκάφος.

Αγία Γαλήνη

Το παραθαλάσσιο χωριό Αγία Γαλήνη βρίσκεται στην εκβολή του ποταμού Πλατύ και έχει ορατότητα προς τις πλαγιές του Ψηλορείτη. Είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός, λόγω της ομορφιάς του φυσικού τοπίου αλλά και γιατί συνδέεται ακτοπλοϊκά με γειτονικές παραλίες, όπως του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Παύλου και του Πρέβελη.

Καψαλιανά

Ο παραδοσιακός οικισμός των Καψαλιανών χτίστηκε τον 17ο αιώνα και ήταν μετόχι της Μονής Αρκαδίου. Αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της κρητικής αρχιτεκτονικής, , η οποία διαφυλάσσεται αναλλοίωτη παρά το γεγονός ότι εγκαταλείφθηκε στο β’ μισό του 20ου αιώνα. Τα τελευταία χρόνια σύγχρονες τουριστικές υποδομές έδωσαν νέα πνοή στον οικισμό.

Ελεύθερνα

Στους πρόποδες του Ψηλορείτη εντοπίζεται το χωριό Ελεύθερνα που είναι γνωστό για την ομορφιά του φυσικού τοπίου που το περιβάλλει, αλλά κυρίως για τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ελεύθερνας. Η σπουδαία πόλη χτίστηκε περίπου τον 9ο αιώνα π.Χ., σημείωσε μεγάλη ακμή λόγω της στρατηγικής θέσης της και είναι σήμερα αξιομνημόνευτη για τα αρχαιολογικά της ευρήματα.

Αρχαιολογικοί Χώροι

Αρχαία Φαλάσσαρνα

Η αρχαία Φαλάσσαρνα βρίσκεται στο δυτικό άκρο του ακρωτηρίου της Γραμβούσας σε μια εντυπωσιακή τοποθεσία, , η οποία έχει γίνει σήμερα δημοφιλής λόγω της ξεχωριστής ομώνυμης παραλίας. Η αρχαία πόλη ήταν ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια του νησιού λόγω της πλεονεκτικής γεωγραφικής θέσης και έφτασε στο απόγειο της ναυτικής και εμπορικής ακμής κατά τον 4ο–3ο αιώνα π.Χ. Ξεχωρίζει για τα υπολείμματα των προστατευτικών τειχών της και τα κατάλοιπα των αρχαίων ναών.

Αρχαία Λισσός

Τα ερείπια της πόλης της αρχαίας Λισσού τοποθετούνται ανάμεσα στην Παλαιοχώρα και τη Σούγια στο νότιο τμήμα της περιφερειακής ενότητας Χανίων. Ως παραθαλάσσια πόλη και λιμάνι άκμασε από τον 3ο π.Χ. έως τον 9ο αιώνα μ.Χ. Αυτό που την καθιστά δημοφιλή ήδη από τα αρχαία χρόνια, είναι ο Ναός του Ασκληπιού, το θεραπευτήριο της εποχής με τα αξιόλογα ψηφιδωτά. Η πρόσβαση στον αρχαιολογικό χώρο γίνεται μέσω του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 είτε μέσω του φαραγγιού της Λισσού, ή ακόμη και με βάρκα από τη Σούγια και την Παλαιόχωρα.

Αρχαία Άπτερα

Σε περίοπτη θέση πάνω στον λόφο του Παλιόκαστρου με θέα προς τον κόλπο της Σούδας, βρίσκονται τα ερείπια της σπουδαίας αρχαίας πόλης της Απτέρας. Με μακραίωνη ιστορία, καθώς οι πρώτες αναφορές τοποθετούνται στη Μινωική εποχή, η πόλη έφτασε στο απόγειο της ακμής της στην Ελληνιστική περίοδο (3ος -1ος αιώνας π.Χ). Κατοικούνταν περίπου μέχρι τον 9ο αιώνα μ.Χ., οπότε και εγκαταλείφθηκε λόγω των πειρατικών επιδρομών. Αναγνωρίζοντας τη στρατηγική θέση της, οι μεταγενέστεροι κατακτητές (Ενετοί, Οθωμανοί, Γερμανοί) έχτισαν εκεί φρούριο ως παρατηρητήριο της περιοχής.

Αρχαία Κυδωνία

Η Αρχαία Κυδωνία ήταν ένας σπουδαίος οικισμός της Μινωικής περιόδου, πιθανότατα η τρίτη μεγαλύτερη Μινωική πόλη μετά την Κνωσό και τη Φαιστό. Η θέση της είναι στη σημερινή πόλη των Χανίων. Τα περισσότερα ίχνη έχουν εντοπιστεί πάνω στο λόφο Καστέλι, και μεταξύ των σημαντικών ευρημάτων είναι οι πλάκες Γραμμικής Α’ και Γραμμικής Β’. Τα υπόλοιπα ίχνη, όπως και το ανάκτορο της Κυδωνίας, βρίσκονται κάτω από τη σύγχρονη πόλη των Χανίων. Η πρώτη οικιστική φάση χρονολογείται κατά την Πρωτομινωική Ι (περίπου 3650 - 3000 π.Χ.). Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρονταν εκτενώς στην ακμάζουσα δραστηριότητα της Κυδωνίας.

Ιδαίον Άντρον

Στη βορειοδυτική πλευρά του Ψηλορείτη, κοντά στα Ανώγεια βρίσκεται το Σπήλαιο Ιδαίον Άντρον με σπουδαία αρχαιολογική και πολιτιστική αξία. Σύμφωνα με την αρχαιοελληνική μυθολογία εκεί γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Δίας, ο κορυφαίος των θεών στο Ελληνικό Δωδεκάθεο. Η ανασκαφική δραστηριότητα ξεκίνησε το 1885, και μεταξύ των ευρημάτων είναι αφιερώματα, αγγεία, σκεύη, όπλα, νομίσματα και κοσμήματα. Τα περισσότερα βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.

Οικισμός Αποδούλου

Σε θέση στρατηγικής σημασίας στο πέρασμα από το Αμάρι προς την πεδιάδα της Μεσαράς εντοπίζεται ο Μινωικός Οικισμός Αποδούλου. Στα ευρήματα ανήκουν τρία κτιριακά συγκροτήματα της Παλαιοανακτορικής περιόδου (1950-1700 π.Χ.) και θολωτοί τάφοι των Μετανακτορικών χρόνων (1380-1200 π.Χ.).

Αρχαία Αξός

Η Αρχαία Αξός εντοπίζεται σε κοντινή απόσταση από το σημερινό χωριό Αξός και έχει μεγάλη αρχαιολογική αξία. Κατοικήθηκε την Προμινωική περίοδο (3.200 π.Χ), αλλά γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την Αρχαϊκή περίοδο (800 π.Χ). Εξαιρετικά σπουδαίο εύρημα του αρχαιολογικού χώρου είναι επιγραφή με βουστροφηδόν γραφή , η οποία αναφέρεται σε μια σύμβαση μεταξύ τεχνιτών. Με σύγχρονους όρους είναι μια σύμβαση εργασίας της εποχής.

Υστερομινωικό Νεκροταφείο Αρμένων

Η Μινωική Νεκρόπολη των Αρμένων είναι το μεγαλύτερο ανασκαμμένο νεκροταφείο της Υστερομινωικής ΙΙΙ (1400-1200πΧ). Μετά από 40 χρόνια ανασκαφών έχουν ανακαλυφθεί 231 τάφοι. Η πλειοψηφία των τάφων ανήκουν στον τύπο του υπόγειου, λαξευτού θαλαμοειδούς με διάδρομο, η πρόσβαση στον οποίο γινόταν με σκαλοπάτια ή ράμπα. Κάθε τάφος αντιπροσώπευε μια οικογενειακή ομάδα και είναι σημαντικά τα κτερίσματα που έχουν βρεθεί στο εσωτερικό τους.

Αρχαία Ελεύθερνα

Στον χαρακτηριστικό λόφο του Πρινέ εντοπίζεται η αρχαία πόλη της Ελεύθερνας. Ο σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος έχει ευρήματα κυρίως από τους γεωμετρικούς έως και τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους, ενώ σε διπλανή τοποθεσία βρίσκεται το σύγχρονο Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας.

Αρχαία Λατώ

Η πόλη της αρχαίας Λατούς βρίσκεται σε ορεινή τοποθεσία κοντά στον οικισμό Κριτσά. Είχε αναπτυχθεί από τη Μινωική εποχή, αλλά άκμασε από το 1000 π.Χ. έως και τα Ρωμαϊκά χρόνια. Θεωρείται μια από τις καλύτερα διατηρημένες πόλεις της κλασικής και ελληνιστικής περιόδου στην Κρήτη, λόγω των διασωζόμενων μνημείων της.

Μινωική Έπαυλη Μακρύ Γιαλού

Στον παραθαλάσσιο οικισμό Μακρύ Γιαλό εντοπίζεται Μινωική έπαυλη , η οποία χτίστηκε γύρω στο 1400 π.Χ. Η δομή της θυμίζει ένα μικρό ανάκτορο με κεντρική αυλή, ιερό, δωμάτια και ισχυρούς εξωτερικούς τοίχους. Φαίνεται ότι ο σκοπός ήταν να ελέγχει το εμπόριο της περιοχής.

Δικταίον Άντρον

Στις βόρειες πλαγιές της οροσειράς της Δίκτης και σε υψόμετρο 1.025 μέτρα βρίσκεται ένα από τα πιο εντυπωσιακά σπήλαια της Κρήτης, , το οποίο αποτελούσε λατρευτικό χώρο της Μινωικής περιόδου. Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, εκεί γεννήθηκε ο Δίας ο πατέρας του ελληνικού Δωδεκάθεου. Το σπήλαιο διακρίνεται σε δύο τμήματα και η πρόσβαση γίνεται από ένα ανηφορικό στενό μονοπάτι.

Αρχαιολογικός Χώρος της Ζάκρου

Το Μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου είναι ένα σπουδαίο αρχαιολογικό μνημείο της περιόδου. Οικοδομήθηκε σε δύο φάσεις, το 1900 π.Χ. και το 1600 π.Χ. σε θέση στρατηγικής σημασίας. Αποτέλεσε κέντρο εμπορικών ανταλλαγών με τις χώρες της Ανατολής, όπως αποκαλύπτουν τα ευρήματα (χαυλιόδοντες ελέφαντα, φαγεντιανή, χαλκός). Ο αρχαιολογικός χώρος της Ζάκρου, ενταγμένος στο Γεωπάρκο Σητείας, αποτελεί περιοχή της UNESCO.

Σπιναλόγκα

Το μικρό νησί Σπιναλόγκα, στη λιμνοθάλασσα της Ελούντας, αποτελεί εμβληματικό μνημείο σπουδαίας ιστορικής κληρονομιάς, αναστηλωμένο και επισκέψιμο σήμερα. Διαμορφώθηκε ως εκτενές Ενετικό οχυρό τον 16ο αιώνα. Το νησί γνώρισε οικιστική ανάπτυξη αλλά ερήμωσε στις αρχές του 20ου αιώνα. Το 1903 ξεκίνησε ένα νέο δραματικό κεφάλαιο της ιστορίας του νησιού, καθώς μετατράπηκε σε λεπροκομείο, όπου συγκεντρώνονταν οι ασθενείς της νόσου του Χάνσεν, γνωστής ως λέπρας. Παρέμεινε με αυτή τη χρήση έως το 1957, όταν ανακαλύφθηκε η θεραπεία ίασης της.

Minoan Villa of Vathipetrou

Σε μια αξιόλογη τοποθεσία με θέα στο βουνό Γιούχτα βρίσκεται η Μινωική Έπαυλη , η οποία χτίστηκε το 1600 π.Χ. Πρόκειται για διώροφο οίκημα με κεντρική αυλή και χρησιμοποιήθηκε ως πολυτελής αγροικία κάποιου Μινωίτη αξιωματούχου. Η αρχαιολογική έρευνα έφερε στο φως ένα ελαιοτριβείο, πατητήρι, αποθήκη με 16 πίθους, εργαστήρια αγγειοπλαστικής, ιερό αλλά και έναν αμφορέα λαδιού.

Μάλια

Το τρίτο σε μέγεθος Μινωικό ανάκτορο της Κρήτης βρίσκεται στα Μάλια σε μια βραχώδη τοποθεσία αλλά με στρατηγική σημασία. Κατασκευάστηκε γύρω στο γύρω στο 1900 π.Χ. και αναπτύχθηκε σε δύο οικοδομικές φάσεις. Καταστράφηκε γύρω στο 1450 π.Χ. από πυρκαγιά. Σε κοντινή απόσταση από τον αρχαιολογικό χώρο βρίσκεται η νεκρόπολη του Χρυσόλακκου και το Ιερό κορυφής του Προφήτη Hλία.

Ανάκτορο Φαιστού

Είναι ένα από τα σημαντικότερα Μινωικά ανάκτορα και το δεύτερο μεγαλύτερο μετά της Κνωσού. Το ανάκτορο της Φαιστού βρίσκεται στην εκτενή και εύφορη πεδιάδα της Μεσαράς. Διακρίνεται για την στρατηγική θέση, την αρχιτεκτονική σύνθεση και την άψογη κατασκευή του. Ένα αξιομνημόνευτο εύρημα των ανασκαφών είναι ο περίφημος Δίσκος της Φαιστού , ο οποίος βρέθηκε σε ένα από τα δωμάτια του Ανακτόρου. Έχει χαρακτηριστική ιερογλυφική γραφή σε σπειροειδή διάταξη, τυπωμένη και στις δυο πλευρές του.

Κνωσός

Είναι αδιαμφισβήτητα το σημαντικότερο κέντρο του Μινωικού Πολιτισμού και εντοπίζεται πάνω στο ύψωμα της Κεφάλας. Η πόλη της Kνωσού κατοικήθηκε συνεχόμενα από τα τέλη της 7ης χιλιετίας έως και τα ρωμαϊκά χρόνια. Οι συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1900 από τον A. Evans και συνεχίστηκαν έως το 1931 με την ανακάλυψη του Ανακτόρου, μεγάλου τμήματος της μινωικής πόλης και των νεκροταφείων. Στα κυριότερα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου εντάσσονται το κύριο Ανάκτορο και το μικρό Ανάκτορο, η Βασιλική Έπαυλη, η Οικία των τοιχογραφιών, η Νότια Οικία και η Ανεξερεύνητη Οικία, ο Ξενώνας και Βασιλικός Τάφος-Ιερό.

Μουσεία

Οικία Ελευθερίου Βενιζέλου

Η οικία του Ελευθερίου Βενιζέλου, του σπουδαίου Έλληνα πολιτικού του 20ου αιώνα βρίσκεται στην ιστορική συνοικία της πόλης των Χανίων, Χαλέπα και λειτουργεί σήμερα ως Μουσείο. Χτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα είναι ένα διώροφο αρχοντικό με δυτικές επιρροές, , το οποίο έχει αποκατασταθεί στη αυθεντική του μορφή. Πρόκειται για ένα μουσείο με σημαντική πολιτική και κοινωνική αξία, καθώς προβάλει τη ζωή και το έργο του Ελευθερίου Βενιζέλου ενώ επίσης εκτίθενται αυθεντικά αντικείμενα και κειμήλια.

Μουσείο Τυπογραφίας

Το Μουσείο Τυπογραφίας Γιάννη & Ελένης Γαρεδάκη είναι το μόνο αμιγώς αφιερωμένο στην τυπογραφία μουσείο στην Ελλάδα. Βρίσκεται στο Βιοτεχνικό Πάρκο της Σούδας σε έναν διευρυμένο χώρο. Αποτελεί πρωτοβουλία του Γιάννη Γαρεδάκη, ιδρυτή της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα” και της συζύγου του Ελένης, με επιδίωξη να παρουσιάσουν την εξέλιξη της τυπογραφίας. Εγκαινιάστηκε το 2005 και τα εκθέματα του εμπλουτίζονται συνεχώς. Στα κυριότερα είναι τα τυπογραφικά πιεστήρια και αντικείμενα σχετικά με την τέχνη της τυπογραφίας.

Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός Αγυιάς (ΜΥΗΣ Αγυιάς)

Ο Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός Αγυιάς αποτελεί μαζί με την ομώνυμη τεχνητή λίμνη ένα ενιαίο τεχνολογικό έργο των αρχών του 20ου αιώνα. Εγκαινιάστηκε το 1929 και αποτελούσε ένα πρωτοποριακό επίτευγμα για την εποχή του, αποτελώντας ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα αξιοποίησης των υδάτινων πόρων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ο ΜΥΗΣ παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι και το 2005, ενώ σήμερα είναι επισκέψιμος κατόπιν συνεννόησης.

Ναυτικό Μουσείο

Στην είσοδο του λιμανιού των Χανίων και συγκεκριμένα στο κεντρικό κτίριο του ιστορικού Ενετικού φρουρίου στεγάζεται το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης. Σκοπός του είναι η διαφύλαξη των ναυτικών παραδόσεων της χώρας συνολικά και της Κρήτης ειδικότερα. Στη μόνιμη έκθεση περιλαμβάνονται 2.500 εκθέματα, όπως κειμήλια, αντικείμενα που ανασύρθηκαν από το βυθό, ζωγραφικοί πίνακες, χάρτες, φωτογραφικό υλικό, μακέτες πλοίων και ναυτικά όργανα. Λειτουργεί καθημερινά (09:00 - 16:00) εκτός Κυριακής.

Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων

Στη συνοικία Χαλέπα, ιστορική περιοχή της πόλης των Χανίων, βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο. Στο σύγχρονο εμβληματικό κτίριο φιλοξενούνται περίπου 4.100 ευρήματα από όλες τις περιοχές των Χανίων και τη Γαύδο, καλύπτοντας ευρύτατο χρονολογικό φάσμα από την Παλαιολιθική Εποχή έως τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Θεματικά καλύπτει όλο το φάσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η μόνιμη έκθεση αναπτύσσεται στις τρεις μεγάλες αίθουσες του ισογείου και σε μία στον πρώτο όροφο. Λειτουργεί καθημερινά (08:00-20:00) εκτός Τρίτης.

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Στο κέντρο της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου βρίσκεται το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης. Ξεκίνησε να λειτουργεί στις αρχές του 1990 ως Δημοτική Πινακοθήκη, σταδιακά όμως το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στη Σύγχρονη τέχνη. Σήμερα αποτελεί έναν σύγχρονο μουσειακό χώρο υψηλών προδιαγραφών.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ελεύθερνας

Το Μουσείο Αρχαιολογικού Χώρου Ελεύθερνας είναι το πρώτο μουσείο αρχαιολογικού χώρου στην Κρήτη. Δημιουργήθηκε για να στεγάσει τα αποτελέσματα των ανασκαφών στην αρχαία πόλη της Ελεύθερνας. Η πρωτοτυπία του είναι η συστηματική ανανέωση των εκθεμάτων της μόνιμης έκθεσης από νέα αλλά και παλαιότερα ευρήματα των ανασκαφών.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου

Στην καρδιά της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου, και συγκεκριμένα στο Ναό του Αγίου Φραγκίσκου στεγάζεται η προσωρινή έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου της πόλης. Τα εκθέματα του δίνουν μια διαχρονική εικόνα της πολιτισμικής ιστορίας της ευρύτερης περιοχής από τη Νεολιθική εποχή έως τα Ρωμαϊκά χρόνια και προέρχονται από την περιοχή του Ρεθύμνου. Παλαιότερα στεγαζόταν στην Ενετική Λότζια και στο πενταγωνικό οχυρό της Φορτέτζας. Η προσωρινή έκθεση συνδιαμορφώνεται από το Μουσείο Αρχαιολογικού χώρου Ελεύθερνας, την Έκθεση κειμηλίων της Μονής Αρκαδίου και το Κέντρο Αρχαιολογικής Πληροφόρησης «Γιάννη Σακελλαράκη και Έφης Σαπουνά Σακελλαράκη».

Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου

Το μουσείο του Αγίου Νικολάου συγκεντρώνει σημαντικά και μοναδικά αρχαιολογικά ευρήματα, ο αριθμός των οποίων υπερβαίνει τα 30.000. Η πρόσφατη ανακαίνισή του έχει αναδείξει τον πλούτο της τοπικής κληρονομιάς, προσφέροντας στους επισκέπτες μία μοναδική εμπειρία εξερεύνησης.

Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας

Η λειτουργία του Μουσείου ξεκίνησε το 1984. Τα ευρήματα καλύπτουν μια περίοδο 4.000 περίπου χρόνων, από την Ύστερη Νεολιθική έως την Ύστερη Ρωμαϊκή Περίοδο και παρουσιάζονται κυρίως σε ανασκαφικά σύνολα κατά περιοχές. Μεγαλύτερο και πλουσιότερο σύνολο θεωρείται αυτό του ανακτόρου της Κάτω Ζάκρου.

Ιστορικό Μουσείο Κρήτης

Σε ένα διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο του 1903 στεγάζεται το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης , το οποίο ιδρύθηκε το 1953. Στόχος της ίδρυσης, που υπηρετείται σταθερά μέσα στα χρόνια, είναι η διαφύλαξη και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κρήτης από τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους ως τη σύγχρονη εποχή. Τα εκθέματα προέρχονται από ιδιωτικές συλλογές, αγορές και δωρεές. Παράλληλα πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα.

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ηρακλείου

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης βρίσκεται στο Ηράκλειο και λειτουργεί στο πλαίσιο του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 1980. Οι συλλογές του είναι γεωλογικές, παλαιοντολογικές, βοτανικές, ζωολογικές. Η μόνιμη έκθεση του έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα και απευθύνεται σε μαθητές, φοιτητές και κοινό. Παράλληλα με την έκθεση, λειτουργεί και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Κατάρτισης (ΚΕ.ΠΕ.ΚΑ.) με στόχο την περιβαλλοντική εκπαίδευση.

Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσαράς

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσαράς βρίσκεται στο δυτικό άκρο του αρχαιολογικού χώρου της Γόρτυνας και τα εκθέματά του σχετίζονται αποκλειστικά με τα ευρήματα της περιοχής της Μεσαράς. Καλύπτουν ένα χρονικό εύρος από την Προϊστορία ως το Μεσαίωνα. Ο σκοπός είναι να προβληθεί η καταλυτική σημασία της μορφολογίας του τόπου στην ανάπτυξη της ανθρώπινης υλικής και άυλης πολιτιστικής παραγωγής.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου ιδρύθηκε το 1900 για να στεγάσει τις πρώτες συλλογές Κρητικών αρχαιοτήτων οι οποίες έχουν εμπλουτιστεί εντυπωσιακά μέσα στα χρόνια. Τα εκθέματα καλύπτουν περίοδο επτά χιλιετιών, από τη Νεολιθική Εποχή (7000 π.Χ.) έως τους Ρωμαϊκούς χρόνους (3ος αιώνας μ.Χ.) Χτισμένο σε κεντρική θέση στην πόλη του Ηρακλείου, στον προαύλιο χώρο του Μουσείου σώζονται αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του Ενετικού μοναστηριού του Αγίου Φραγκίσκου.

Εκκλησίες

Μονή Καθολικού

Μέσα στο απόκρημνο φαράγγι Αυλάκι βρίσκεται κρυμμένη η ερειπωμένη πλέον Μονή Καθολικού, , η οποία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Ερημίτη, τοπικό Άγιο που έζησε τον 11ο αιώνα. Η Μονή ιδρύθηκε από τον ίδιο εντός της σπηλιάς, όπου ζούσε. Η λατρεία του Αγίου Ιωάννη διαδόθηκε κυρίως τον 16ο αιώνα, όμως εκείνη την περίοδο η Μονή, όπως και η ευρύτερη περιοχή, δέχθηκε επιθέσεις από πειρατές. Στην προσπάθεια τους να προστατευτούν κατέφυγαν σε προφυλαγμένη κοντινή περιοχή, όπου ίδρυσαν τη Μονή Γουβερνέτου. Τα δύο μοναστήρια συνδέονται μέσω λαξευτού μονοπατιού.

Ναός Μιχαήλ Αρχαγγέλου (Ροτόντα) στην Επισκοπή

Ο Ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου χτίστηκε τον 6ο αιώνα και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα βυζαντινά μνημεία της Κρήτη. Καθιερώθηκε η ονομασία Ροτόντα λόγω της δομής του, είναι περίκεντρος με ορθογώνια κάτοψη με βαθμιδωτό εξωτερικά και έχει τρούλο στο εσωτερικό, όπως ο ναός της Ροτόντας στη Θεσσαλονίκη. Στους τοίχους έχουν εντοπιστεί πέντε στρώματα τοιχογραφιών. Το πρώτο χρονολογείται κατά τον 7ο αιώνα και αποτελεί από τα αρχαιότερα σωζόμενα δείγματα στο νησί.

Μονή Γουβερνέτου

Η Μονή της Κυρίας των Αγγέλων του Γδερνέτου, ή Γουβερνέτου χτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα σε θέση προϋπάρχοντος ναού και αποτελεί μια από τις αρχαιότερες ενεργές μονές στην Κρήτη. Έχει χαρακτηριστική δομή φρουρίου με ορθογώνιο περίβολο, τέσσερις πύργους και «καταχύστρα» πάνω από την κεντρική πύλη, από όπου έχυναν καυτό λάδι για να απωθήσουν τους εισβολείς. Το καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στην Παναγία, για τον λόγο αυτόν ονομάζεται Μονή Κυρίας των Αγγέλων. Φαίνεται ότι συνδέεται με τη λατρεία του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη τοπικού Αγίου που έζησε κατά τον 11ο αιώνα.

Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων

Η Μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων, ένα από τα πιο εμβληματικά μοναστήρια της Κρήτης, βρίσκεται 15χλμ. από τα Χανιά. Χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα από τους αδερφούς Ιερεμία και Λαυρέντιο, με καταγωγή από τη βενετοκρητική οικογένεια των Τζαγκαρόλων. Έχει δομή τετράπλευρου οχυρωμένου συγκροτήματος, στο κέντρο του οποίου δεσπόζει ο ναός της Αγίας Τριάδας με ένα χαρακτηριστικό επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η Μονή έχει σήμερα λίγους μοναχούς , οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε βιοκαλλιέργειες κυρίως του ελαιόλαδου, κρασιού και μελιού.

Μονή Ασωμάτων

Στην κοιλάδα του Αμαρίου ανάμεσα στο Όρος Κέντρος και τον Ψηλορείτη είναι χτισμένη η Μονή των Ασωμάτων , η οποία χρονολογείται νωρίτερα από τον 13ο αιώνα. Ο Ναός της Μονής είναι αφιερωμένος στη Σύναξη των Αρχαγγέλων. Έγινε γνωστή και ως Σχολή Ασωμάτων καθώς από το 1927 παραχωρήθηκε για την εγκατάσταση της Γεωργικής Σχολής Αμαρίου και έπαψε να λειτουργεί ως μοναστήρι.

Μητρόπολη

O Μητροπολιτικός Ναός, η Mεγάλη Παναγία, χτίστηκε το 1844. Ξεχωρίζει για το πυργοειδές κωδωνοστάσιο , το οποίο χρονολογείται από το 1899. Κατά τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπέστη σοβαρές ζημιές από βομβαρδισμούς με αποτέλεσμα να κατεδαφιστεί ο Ναός το 1956. Αμέσως μετά ξεκίνησε η ανοικοδόμηση του σημερινού μεγαλύτερου Ναού των Eισοδίων της Θεοτόκου.

Μονή Βωσάκου

Σε ένα μικρό οροπέδιο που αξιοποιούνταν για την εκτροφή βοδιών είναι κτισμένη η Μονή Βωσάκου. Η ονομασία της προκύπτει από την σύντμηση των λέξεων «βοός» και «σάκος» που σημαίνει μάντρα βοδιών. Έχει χαρακτηριστική οχυρωματική δομή και το καθολικό της είναι αφιερωμένο στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Η ίδρυση της τοποθετείται πιθανά στον 17ο αιώνα.

Μονή Πρέβελη

Στην δυτική πλαγιά του Μεγάλου Ποταμού, κοντά στη Λίμνη του Πρέβελη εντοπίζεται η ομώνυμη Μονή , η οποία διακρίνεται σε δύο ξεχωριστά συγκροτήματα, την Κάτω Μονή του Προδρόμου στην ενδοχώρα και την παραθαλάσσια Πίσω Μονή του Θεολόγου. Κατά μια ερμηνεία η Μονή και η περιοχή της οφείλουν το όνομά τους στον Ακάκιο Πρέβελη , ο οποίος ανακαίνισε το μοναστήρι το1670.

Μονή Αρκαδίου

Χαρακτηρισμένη από την UNESCO ως Ευρωπαϊκό Μνημείο Ελευθερίας η Μονή Αρκαδίου με το ισχυρό οχυρωματικό τείχος υπήρξε το επίκεντρο απελευθερωτικών αγώνων των Κρητικών. Εντοπίζεται σε μια εύφορη πεδιάδα και το καθολικό της χρονολογείται από τον 16ο αιώνα. Το συγκλονιστικότερο γεγονός στην ιστορία της Μονής, είναι το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου το 1866. Οι επαναστατημένοι Κρητικοί αποκλεισμένοι μέσα στην Μονή και μαχόμενοι κατά των Οθωμανών, ανατινάχτηκαν για να μην αιχμαλωτιστούν.

Μονή Καψά

Η Μονή Καψά είναι κτισμένη σε απότομη βουνοπλαγιά στο νοτιοανατολικό άκρο της Κρήτης. Η μονή διακρίνεται για την αρχιτεκτονική της και την πανοραμική θέα στο Λιβυκό πέλαγος ενώ βρίσκεται δίπλα στο φαράγγι των Περβολακίων. Σήμερα, ο επισκέπτης μπορεί να περιπλανηθεί στους χώρους της αλλά και στο σπήλαιο, όπου ασκήτευσε ο Όσιος Ιωάννης Γεροντογιάννης, τιμώμενος άγιος της μονής.

Μονή Φανερωμένης

Η Μονή Φανερωμένης αποτελεί μοναστικό συγκρότημα, ανεπτυγμένο σε σπηλαιώδη κοιλώματα σε τοποθεσία ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς. Η μονή διατηρεί πανοραμική θέα στον κόλπο του Μεραμπέλλου. Σήμερα, ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στον χώρο της και να συμμετέχει στις θρησκευτικές τελετές. Κατά τη διάρκεια του Δεκαπενταύγουστου, πλήθος πιστών από τις γύρω περιοχές συρρέει στη Μονή.

Μονή Κρεμαστών

Πρόκειται για ένα από τα πιο ιστορικά μοναστήρια της Κρήτης. Χτισμένη πάνω στα βράχια, η μονή από μακριά φαίνεται σα να κρέμεται σε μία κατάφυτη πλαγιά. Η κατασκευή της άρχισε το 1593. Ο επισκέπτης σήμερα μπορεί να περιπλανηθεί στους κήπους της, να θαυμάσει την αρχιτεκτονική της και να γνωρίσει την ιστορία και την πλούσια κοινωφελή της δράση.

Μονή Εξακουστής

Η διαδρομή προς την Ιερά Μονή Εξακουστής προσφέρει πανοραμική θέα προς το νότιο Κρητικό Πέλαγος και στα κατάφυτα κρητικά βουνά. Η συγκεκριμένη μονή έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Κρήτης. Σήμερα, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να περιηγηθούν στους χώρους της μονής και να απολαύσουν την ηρεμία που προσφέρει η φύση.

Μονή Κουφής Πέτρας

Ιδρυμένη πιθανόν τον 15ο αιώνα η Μονής της Κουφής Πέτρας βρίσκεται σε θέση με πανοραμική θέα. Το Καθολικό της Μονής είναι δίκλιτο αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και στη Γενέσιο της Θεοτόκου. Κοντά στη Μονή σώζονται τα ερείπια ενός μικρού Ναού που ήταν κτισμένος μέσα σε σπηλαιώδη βράχο και πιθανόν σε αυτό οφείλεται το ιδιαίτερο όνομα της Μονής.

Μονή Αρετίου

Η Μονή Αρετίου συνδυάζει τη μοναστική παράδοση με την φυσική ομορφιά του κρητικού τοπίου σε απομονωμένη τοποθεσία. Τα επιβλητικά κτίρια της αναδεικνύουν την ιστορία και την παράδοση. Το καθολικό της μονής μαρτυρά τη βαθιά πνευματικότητα που χαρακτήριζε την περιοχή. Σήμερα, οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν στους γύρω κήπους και τις διαδρομές που προσφέρουν εκπληκτική θέα στο Λασίθι.

Μονή Τοπλού

Η Μονή Τοπλού, μία από τις πιο εντυπωσιακές μονές της Κρήτης, βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του νησιού. Ιδρύθηκε το 14ο αιώνα και φημίζεται για τα μοναδικά της κειμήλια. Η Μονή περιβάλλεται από αυθεντικό κρητικό τοπίο ενώ διαθέτει πανοραμική θέα. Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν στους χώρους της μονής συμπεριλαμβανομένων μουσείων, της βιβλιοθήκης και του οινοποιείου.

Καθεδρικός Ναός Άγιου Τίτου

Ο ιστορικός Καθεδρικός Ναός του Αγίου Τίτου, που βρίσκεται στο κέντρο του Ηρακλείου, αποτελεί ένα μοναδικό μνημείο που αντικατοπτρίζει την πλούσια ιστορία της Κρήτης. Χτισμένος το 1869 ως Γενί Τζαμί και μετατραπείς σε χριστιανικό ναό το 1925, το κτίριο ξεχωρίζει για τον εκλεκτικό του ρυθμό και τον επιβλητικό τρούλο του. Από το 2013 λειτουργεί ως καθεδρικός ναός της Αρχιεπισκοπής Κρήτης, τιμώντας τον Άγιο Τίτο, πρώτο επίσκοπο της Κρήτης. Η αρχιτεκτονική του, με τα χαρακτηριστικά κατακόρυφα στοιχεία και τη λιθόγλυπτη επίστεψη, τον καθιστά ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία του νησιού.

Εκκλησία του Αγίου Μηνά

Ο επιβλητικός Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Μηνά είναι αφιερωμένος στον πολιούχο Άγιο του Ηρακλείου. Η ανέγερση του Ναού ξεκίνησε το 1862 και ο αρχιτεκτονικός τύπος του είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, με στοιχεία τρίκλιτης βασιλικής στο εσωτερικό. Μια βόμβα από τους βομβαρδισμούς του Ηρακλείου από τους Γερμανούς το 1941, που όμως δεν εξερράγη, αποτελεί εντυπωσιακό στοιχείο της ιστορίας του Ναού.

Μονή Επανωσήφη

Με το ιδιαίτερο όνομα η Μονή του Αγίου Γεωργίου του Απανωσήφη ή Επανωσήφη ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα και λειτουργεί αδιάλειπτα έως σήμερα. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας λόγιοι και δάσκαλοι μοναχοί συντηρούσαν σχολείο και πλούσια βιβλιοθήκη, σημειώνοντας μεγάλη ακμή. Το Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο και τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, και πρόκειται για έναν μεγάλο ναό με εντυπωσιακά θυρώματα, διακοσμημένα με ανάγλυφα μοτίβα.

Μονή Αγκαράθου

Κοντά στο χωριό Επισκοπή Πεδιάδος βρίσκεται η Μονή Αγκαράθου με τη χαρακτηριστική κατασκευή που παραπέμπει σε φρούριο. Ανήκει στα αρχαιότερα μοναστήρια του νησιού, χωρίς όμως να είναι γνωστή η ακριβής χρονολογία ίδρυσης. Σύμφωνα με μια ερμηνεία, η ονομασία του προέρχεται από το φυτό αγκαραθιά, κάτω από , το οποίο βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, όπου κτίστηκε αργότερα το Καθολικό της Μονής.

Μονή Κουδουμά

Στην έξοδο του φαραγγιού «Καταρράκτης» των Αστερούσιων Ορέων βρίσκεται απομονωμένη η Μονή Κουδουμά. Λειτουργούσε από τον 14ο αιώνα και διαφυλάσσεται τμήμα της αγιογράφησης εκείνης της περιόδου. Ο κεντρικός Ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Περιμετρικά της Μονής διέρχονται μονοπάτια μέσα από ξεχωριστό φυσικό τοπίο, όπως αυτό που ξεκινά από το γειτονικό χωριό Στέρνες και ένα δεύτερο που καταλήγει στο Σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου.

Βουνά και Καταφύγια

Φαράγγια

Φαράγγι Αράδαινας

Στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων εντοπίζεται ένα εξαιρετικά βαθύ και εντυπωσιακό φαράγγι, συνολικού μήκους 15 χλμ. Ξεκινά από τον υπόγειο ποταμό του σπηλαίου Δρακολάκκι των Λευκών Ορέων, αλλά η γνωστή πεζοπορική διαδρομή του έχει ως αφετηρία το εγκαταλελειμμένο χωριό Αράδαινα. Σε αυτό το σημείο βρίσκεται και η μεταλλική γέφυρα της Αράδαινας, κατάλληλη για bungee jumping. Η πορεία καταλήγει στη μικρή αλλά γοητευτική βοτσαλωτή παραλία Μάρμαρα.

Φαράγγι Θερίσου

Το Φαράγγι του Θερίσου βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τα Χανιά και είναι συνδεδεμένο με το ομώνυμο ορεινό χωριό στην αρχή της διαδρομής. Η διέλευση του φαραγγιού γίνεται οδικώς μέσα από κατάφυτη βλάστηση. Τόσο το χωριό όσο και το Φαράγγι του Θερίσου συνδέθηκαν με επαναστατικές ενέργειες κατά την Τουρκοκρατία. Κυριότερο ιστορικό γεγονός η Επανάσταση του 1905 για την διεκδίκηση της ενσωμάτωσης της Κρήτης στο Ελληνικό κράτος, με πρωτεργάτη τον σημαντικό Έλληνα πολιτικό Ελευθέριο Βενιζέλο.

Φαράγγι της Αγίας Ειρήνης

Δυτικά των Λευκών Ορέων σε κοντινή απόσταση από το χωριό της Αγίας Ειρήνης, σ, το οποίο οφείλει το όνομά του, ξεκινά ένα δημοφιλές φαράγγι μήκους 7,5 χλμ. Ενταγμένο στο Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4, καταλήγει νότια στο παραθαλάσσιο χωριό Σούγια. Διακρίνεται για την πλούσια δασική βλάστησή του, ενώ συνδέεται και με ιστορικά γεγονότα. Στο εσωτερικό του εντοπίζονται αρχαίοι οικισμοί, καθώς επίσης αποτελούσε καταφύγιο διωγμένων κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Φαράγγι της Σαμαριάς

Το διασημότερο φαράγγι της χώρας, αναγνωρισμένο ως μοναδικό «απόθεμα βιόσφαιρας» από την UNESCO και Εθνικός Δρυμός, ξεκινά από το οροπέδιο του Ομαλού και καταλήγει στο χωριό Αγία Ρούμελη και τις ακτές του Λιβυκού πελάγους. Το πεζοπορικό φαράγγι της Σαμαριάς αποτελεί τμήμα του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού Ε4, έχει συνολικό μήκος περίπου 26 χλμ. και είναι προσβάσιμο τους θερινούς μήνες. Κύρια γνωρίσματά του είναι οι βαθιές επιβλητικές χαράδρες, οι ρεματιές και οι πηγές με τρεχούμενο νερό, καθώς και το κρητικό αγριοκάτσικο, του οποίου αποτελεί καταφύγιο.

Φαράγγι Αγίου Αντωνίου Πατσού

Σε μια κατάφυτη περιοχή εντοπίζεται το Φαράγγι Πατσού ή Αγίου Αντωνίου. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το ομώνυμο χωριό Πατσός, όμως αυτό που το καθιστά γνωστό είναι η ιδιαιτερότητα της ύπαρξης του Ναού του Αγίου Αντωνίου στο εσωτερικό της σπηλιάς. Είναι εύκολη η διάβαση στο μεγαλύτερο μέρος του Φαραγγιού όπου οι περιπατητές μπορούν να θαυμάσουν τους εντυπωσιακούς καταρράκτες.

Φαράγγι του Κουρταλιώτη

Το Φαράγγι του Κουρταλιώτη, γνωστό και ως Κουρταλιώτικο, είναι φημισμένο για τις επιβλητικές βραχώδεις πλαγιές που φτάνουν στο ύψος έως και τα 600 μέτρα, μέσα στις οποίες σχηματίζονται σπηλιές. Τα κοιλώματα των βράχων μετατρέπονται σε «κούρταλα» ή κρόταλα, καθώς ο δυνατός άνεμος διέρχεται παράγοντας έναν χαρακτηριστικό ήχο σαν σφύριγμα. Από εκεί προέρχεται το όνομα του Φαραγγιού κατά την παράδοση. Μέσα από το Φαράγγι διέρχεται ο ομώνυμος ποταμός, , ο οποίος εκβάλλει στην παραλία Πρέβελη. Αξίζει αναφοράς ο επιβλητικός καταρράκτης που σχηματίζεται κάτω από τις πηγές του Φαραγγιού.

Φαράγγι του Χα

Στη δυτική πλευρά του Όρους Θρυπτής σχηματίζεται το επιβλητικό Φαράγγι του Χα με τους απότομους βραχώδεις σχηματισμούς και τους καταρράκτες. Λόγω της ιδιαιτερότητας του η διάσχισή του απαιτεί εξοπλισμό καταρρίχησης φαραγγιών και ειδική εκπαίδευση. Στην είσοδο του φαραγγιού βρίσκεται Βυζαντινό εκκλησάκι αφιερωμένο στην Αγία Άννα. Το ιδιαίτερο όνομά του σχετίζεται με τη χαρακτηριστική μορφολογία του, καθώς προέρχεται από το ρήμα «χάσκω», δηλαδή σχηματίζω χάσμα ή ρήγμα.

Φαράγγι της Σαρακίνας

Το μικρό σε μήκος Φαράγγι της Σαρακίνας είναι ένα αξιοπρόσεκτο περιπατητικό φαράγγι της Κρήτης. Διακρίνεται από τα επιβλητικά, κοφτά και απότομα τοιχώματά του, τα οποία φτάνουν σε ύψος τα 150 μέτρα. Η μεγάλη ποσότητα νερού που διέρχεται από το εσωτερικό του, σχηματίζει εντυπωσιακούς καταρράκτες και μικρές λίμνες.

Φαράγγι του Ρίχτη

Με συνολικό μήκος 3 χλμ. το Φαράγγι του Ρίχτη ξεκινά από το χωριό Έξω Μουλιανά και καταλήγει στην παραλία του Ρίχτη. Το Φαράγγι συγκεντρώνει σημαντικές ποσότητες νερού από τα γειτονικά ρέματα και είναι γνωστό για τον καταρράκτη του με ύψος 20 μέτρων. Επίσης, στην αφετηρία της πεζοπορικής διαδρομής βρίσκεται το πέτρινο τοξωτό γεφύρι του Λαχανά.

Φαράγγι Αστρακιανό

Ανατολικά του Ηρακλείου εντοπίζεται το κατάφυτο Αστρακιανό Φαράγγι , το οποίο συναντά το Κουναβιανό και καλύπτουν μαζί μήκος περίπου 20 χλμ. Είναι εύκολα προσβάσιμο και ξεχωρίζει για το όμορφο φυσικό τοπίο. Εντυπωσιακό αξιοθέατο είναι ο φημισμένος Νεραϊδόσπηλιος των Αστρακών, μια μεγάλη σπηλιά με πηγές και περίκλειστη λίμνη.

Φαράγγι Άρβης

Είναι ένα φυσικό φαινόμενο αφοπλιστικής ομορφιάς, αλλά και επικίνδυνο λόγω του απότομου βραχώδους τοπίου. Για τη διάσχισή του απαιτείται εξοπλισμός και κυρίως σκοινί. Το Φαράγγι της Άρβης ξεκινά από ένα πευκοδάσος, πολύ κοντά στο ομώνυμο χωριό και ξεχωρίζει για τους συνεχόμενους καταρράκτες με άφθονο νερό και ένα υπόγειο σπήλαιο. Ο πιο εντυπωσιακός καταρράκτης έχει ύψος 85 μέτρα και είναι γνωστός ως ο Καπνιστής. Το Φαράγγι καταλήγει σε έναν εύφορο κάμπο.

Φαράγγι Τρυπητής

Με συνολικό μήκος τα 4 χλμ. το Φαράγγι της Τρυπητής ξεκινά από το ορεινό χωριό Βασιλική και καταλήγει νότια στην ομώνυμη παραλία, όπου βρίσκεται ο Ναός της Παναγίας της Τρυπητής ή Πρωτοσεπτεμβριανής που έδωσε το όνομα του στην περιοχή. Στο εσωτερικό του Φαραγγιού ευδοκιμεί και το χαρακτηριστικό ελαιόδασος του Αγίου Σάββα.

Αγιοφάραγγο

Η παρουσία ερημιτών , οι οποίοι ζούσαν ασκητικά μέσα στις σπηλιές κατά μήκος αυτού, αποτέλεσε την αφορμή για να ονομαστεί αυτό το ιδιαίτερο φαράγγι, Αγιοφάραγγο ή Φαράγγι των Αγίων. Είναι εύκολα προσβάσιμο και στο εσωτερικό του εντοπίζεται η ιστορική εκκλησία του Αγίου Αντωνίου.

Σημεία Ενδιαφέροντος

Μητροπολιτικός Ναός Χανίων

Ο καθεδρικός Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου (Τριμάρτυρη), Μητρόπολη των Χανίων, βρίσκεται στην οδό Χάληδων στην παλιά πόλη. Χτίστηκε στη θέση παλαιότερου ναού του 14ου αιώνα, όμως επί Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε σαπωνοποιείο. Ο θρύλος αναφέρει ότι ένα θαύμα ώθησε τον Τούρκο Πασά Διοικητή των Χανίων να επιτρέψει την επαναλειτουργία του Ναού στα μέσα του 19ου αιώνα. Η κατασκευή του Ναού ολοκληρώθηκε το 1860.

Φραγκοκάστελλο

Στο νότιο τμήμα του νησιού σε κοντινή απόσταση από τη Χώρα Σφακίων βρίσκεται ένας ξακουστός πύργος συνδεδεμένος με λαϊκές δοξασίες και θρύλους. Το Φραγκοκάστελλο είναι μεσαιωνικό κάστρο που χτίστηκε στα τέλη του 14ου αιώνα. Η αρχική ονομασία του κάστρου ήταν Άγιος Νικήτας, αλλά καθιερώθηκε ως κάστρο των Φράγκων, συνολικά των ξένων καθολικών. Έχει ένα ορθογώνιο σχήμα και από έναν πύργο σε κάθε γωνία του.

Κάστρο Γραμβούσας

Κοντά στο ακρωτήριο της Γραμβούσας υπάρχουν δύο ακατοίκητα νησιά. Στο πρώτο, την Ήμερη Γραμβούσα εντοπίζεται ένας επιβλητικός ενετικός πύργος , ο οποίος χτίστηκε γύρω στο 1570 και έχει ύψος 140 μέτρα. Εντυπωσιάζει με τη μεγάλη χωρητικότητα και το χαρακτηριστικό τριγωνικό σχήμα του. Μέσα στους αιώνες αποτέλεσε ορμητήριο επαναστατών και πειρατών, γεγονός που συνέβαλε στη δημιουργία θρύλων και μύθων αναφορικά με την υπόστασή του.

Ενετικό Λιμάνι Χανίων

Το παλιό λιμάνι των Χανίων διατηρεί αναλλοίωτα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του ως μάρτυρας της πλούσιας ιστορικής κληρονομιάς του τόπου. Κατασκευάστηκε τον 14ο αιώνα από τους Ενετούς, όταν η πόλη άκμαζε, για να εξυπηρετήσει οχυρωματικούς και εμπορικούς σκοπούς. Ορόσημά του είναι ο χαρακτηριστικός Φάρος και τα τείχη του Φρουρίου Φιρκά, , το οποίο χτίστηκε από τους Ενετούς για να προστατεύει την είσοδο του λιμανιού. Σήμερα αποτελεί μια πολυσύχναστη περιοχή των Χανίων σε συνδυασμό με τα δαιδαλώδη σοκάκια που απλώνονται ακτινωτά από το λιμάνι και διατηρούν στοιχεία της ενετικής και οθωμανικής αρχιτεκτονικής.

Αιγυπτιακός Φάρος Χανίων

Το πιο αναγνωρίσιμο αξιοθέατο των Χανίων, ο ιστορικός φάρος στο παλιό λιμάνι της πόλης χτίστηκε από τους Ενετούς τον 16ο αιώνα στο πλαίσιο οχυρωματικών έργων για να προφυλαχθούν από τους Οθωμανούς. Καθιερώθηκε με την ονομασία Αιγυπτιακός, καθώς τον 19ο αιώνα οι Αιγύπτιοι, κυρίαρχοι του νησιού μεταγενέστερα, ανέλαβαν την αναστήλωσή του δίνοντας του τη μορφή που έχει ως σήμερα. Το ύψος του είναι 21μέτρα και είναι ορατός σε απόσταση 7 μιλίων.

Παλιά πόλη

Διαφυλάσσοντας πολεοδομικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία ήδη από την Ενετική περίοδο, η παλιά πόλη του Ρεθύμνου διακρίνεται για τα αξιοθέατά της τα οποία μαρτυρούν την ιστορική κληρονομιά της. Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι μιναρέδες των Οθωμανικών τζαμιών, το κωδωνοστάσιο του Μητροπολιτικού Ναού από τον 19ο αιώνα, ο Φάρος του λιμανιού, η Φορτέτζα, η Λότζια, η κρήνη Ριμόντι.

Νερατζέ Τζαμί

Σε κεντρικό σημείο της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου χτίστηκε πριν από τον 16ο αιώνα η Μονή των Αυγουστιανών μοναχών. Το καθολικό της Μονής μετατράπηκε τον 17ο αιώνα στο γνωστό έως σήμερα Νερατζέ Τζαμί , το οποίο είναι και το μόνο σωζόμενο κτίριο της αρχικής Μονής. Εμβληματικό αξιοθέατό του είναι ο σωζόμενος μιναρές ύψους 33 μέτρων , ο οποίος χτίστηκε το 1890. Σήμερα λειτουργεί ως ωδείο.

Ενετικό Λιμάνι

Διαμορφωμένο ήδη από τον 10ο αιώνα το μικρό αλλά όμορφο Ενετικό λιμάνι είναι ταυτόσημο με την παλιά πόλη και την ιστορία του Ρεθύμνου. Τον 14ο αιώνα οι Ενετοί πραγματοποίησαν εκτεταμένα έργα κατασκευής δίνοντας του τη μορφή που διατηρεί έως σήμερα.

Φάρος Ρεθύμνου

Με συνολικό ύψος τα 9 μέτρα ο φάρος του Ενετικού Λιμανιού του Ρεθύμνου στέκει αγέρωχα στην έξοδο του παλιού λιμανιού χτισμένος το 1830 από τους Αιγύπτιους κατακτητές του νησιού. Είναι ο δεύτερος σε μέγεθος Αιγυπτιακός Φάρος της Κρήτης μετά τον Φάρο των Χανίων.

Ενετική Κρήνη Ριμόντι

Στην καρδιά της παλιάς πόλης βρίσκεται η εμβληματική κρήνη Kρήνη Rimondi, κομμάτι των έργων υδροδότησης της πόλης κατά την Ενετοκρατία. Κατασκευάστηκε το 1626 από τον Βενετό κυβερνήτη Α. Rimondi. Αποτελείται από τρεις γούρνες και τρεις κρουνούς σε σχήμα λεοντοκεφαλής μαζί με τρεις ραβδωτούς κίονες με χαρακτηριστικά κορινθιακά κιονόκρανα.

Φορτέτζα

Η Φορτέτζα (Fortezza) είναι το φημισμένο Ενετικό κάστρο του Ρεθύμνου που βρίσκεται στον λόφο του Παλαιόκαστρου και διακρίνεται για την πανοραμική θέα. Χρονολογείται στο 16ο αιώνα και είναι ένα εκ των οχυρωματικών έργων των Ενετών για την εξασφάλιση της προστασίας του Ρεθύμνου, ως ενδιάμεσου σταθμού μεταξύ Χανίων και Ηρακλείου.

Αγάλματα Αδερφών Σωτηριάδη

Τα Αγάλματα των αδερφών Σωτηριάδη, η Αρπαγή της Ευρώπης και το Κέρας της Αμάλθειας βρίσκονται στην παραλιακή του Αγίου Νικολάου. Εμπνευσμένα από την αρχαία ελληνική μυθολογία, τα αγάλματα αυτά φέρουν βαθύ συμβολισμό. Αντίγραφο της Αρπαγής της Ευρώπης προσφέρθηκε ως δώρο από το Δήμο Αγίου Νικολάου και βρίσκεται σε μία από τις εισόδους του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο.

Τζαμί Ιεράπετρας

Χτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα το Τζαμί της Ιεράπετρας βρίσκεται στην παλιά πόλη Κάτω Μερά. Πρόκειται για επιβλητικό και καλοδιατηρημένο κτίριο με μια χαρακτηριστική μαρμάρινη πλάκα στην είσοδο, όπου είναι χαραγμένη επιγραφή από το Κοράνι. Ξεχωρίζουν επίσης ο ψηλός μιναρές και η οθωμανική κρήνη.

Φρούριο Καλές Ιεράπετρας

Στην είσοδο του λιμανιού της πόλης σώζεται το χαρακτηριστικό αμυντικό φρούριο από την περίοδο της Ενετοκρατίας. Χτίστηκε τον 13ο αιώνα, αλλά δέχθηκε επιδιορθώσεις κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το όνομά του έχει οθωμανική προέλευση, καθώς είναι παραφθορά της λέξης «κουλές» που σημαίνει πύργος ή κάστρο.

Τάφος Νίκου Καζατζάκη

Στο ψηλότερο σημείο των Τειχών του Ηρακλείου, τον προμαχώνα Μαρτινένγκο βρίσκεται ο τάφος του σπουδαίου Κρητικού συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957). Σε μια πλάκα είναι χαραγμένη η πιο χαρακτηριστική και αντιπροσωπευτική της ζωής του, φράση: «Δεν ελπίζω τίποτε. Δεν φοβάμαι τίποτε. Είμαι ελεύθερος».

Ενετική Λότζια

Σε κεντρικό σημείο της πόλης του Ηρακλείου βρίσκεται το επιβλητικό κτίριο με την περίτεχνη διακόσμηση , το οποίο αποτελούσε τη Λότζια (Loggia), δηλαδή τον χώρο συγκέντρωσης και συσκέψεων των ευγενών Ενετών. Λειτουργούσε ήδη από τον 14ο αιώνα, αλλά έλαβε τη σημερινή μορφή τον 17ο αιώνα. Το κτίριο είναι σήμερα αποκατεστημένο και στεγάζει υπηρεσίες του Δήμου Ηρακλείου.

Κρήνη Μοροζίνι

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος λειψυδρίας του Ηρακλείου υλοποιήθηκε τον 17ο αιώνα ένα εκτεταμένο έργο υδροδότησης υπό την επίβλεψη του Ενετού Φραγκίσκο Μοροζίνι, που μετέφερε το νερό από πηγές του όρους Γιούχτα. Το νερό έφτανε σε δεξαμενή στην κεντρική πλατεία της πόλης. Η Κρήνη με την περίτεχνη διακόσμηση αποτελεί έως σήμερα χαρακτηριστικό μνημείο του Ηρακλείου. Είναι γνωστή και ως Κρήνη των Λεόντων λόγω των τεσσάρων αξονικά τοποθετημένων λεόντων από το στόμα των οποίων ρέει το νερό.

Κούλες (Ενετικό Φρούριο)

Το επιβλητικό οχυρωμένο φρούριο στο λιμάνι του Ηρακλείου είναι το ορόσημο της πόλης. Κατασκευάστηκε από τους Ενετούς στο α΄ μισό του 16ου αιώνα. Είναι γνωστό με ποικίλα ονόματα όπως το Κούλες, Castello del Molo, Rocca a Mare, Κάστρο της θάλασσας (Castello a Mare), Κάστρο της Κάντια ή πρώην Χάνδακα (Castel di Candia). Σήμερα το φρούριο είναι επισκέψιμο ως αρχαιολογικός χώρος και έχει υποστεί σημαντικές αναστηλωτικές παρεμβάσεις.

Τοπία Ενδιαφέροντος

Πόλεις και χωριά

Αξιοθέατα

Χώροι πολιτισμού

Μονοπάτια

Ορεινή Έρημος (Λευκά Όρη)

Στον κεντρικό πυρήνα των Λευκών Ορέων, εκεί όπου το υψόμετρο ξεπερνά τα 2.000 μέτρα, συντελείται ένα απόκοσμο φυσικό φαινόμενο. Μεταξύ των ψηλότερων και χωρίς βλάστηση κορυφών δημιουργείται ένα σεληνιακό υψίπεδο, , το οποίο είναι γνωστό ως Ορεινή Έρημος. Η απουσία χλωρίδας δίνει την εντύπωση του έρημου τοπίου που προκαλεί δέος συνδυαστικά με τη θέα των κορυφών κωνικού σχήματος, που αποκαλούνται Σωροί.

Ακτογραμμή Σφακίων

Η ακτογραμμή των Σφακίων αποτελεί τμήμα του αναγνωρισμένου Εθνικού Δρυμού των Λευκών Ορέων ή Σαμαριάς. Εντυπωσιακοί ορεινοί σχηματισμοί στο νότιο τμήμα της περιφερειακής ενότητας Χανίων, καταλήγουν σε μια εκτεταμένη ακτογραμμή στο Λιβυκό πέλαγος και σχηματίζουν μικρές απομονωμένες παραλίες. Οι περισσότερες είναι προσβάσιμες μέσω των πεζοπορικών διαδρομών εντός των επιβλητικών φαραγγιών, όπως της Σαμαριάς, της Αράδαινας, της Αγίας Ειρήνης και της Ίμπρου.

Μονοπάτι του Μαρουλά

Από τον παραδοσιακό οικισμό του Μαρουλά που διατηρεί αναλλοίωτη τη βενετσιάνικη αρχιτεκτονική του διέρχεται πεζοπορική διαδρομή που συναντά το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Τα λεγόμενα «μονοπάτια των βοσκών» διέρχονται μέσα από ένα μοναδικό φυσικό τοπίο που περιλαμβάνει τον κόλπο του Ρεθύμνου στα βόρεια, τα Λευκά Όρη στα δυτικά και τον Ψηλορείτη στα νότια.

Φαράγγι των Μύλων

Το εγκαταλελειμμένο χωριό των Μύλων και μια συστάδα από νερόμυλους, που εντοπίζονται στο μέσο του Φαραγγιού, έδωσαν το όνομα σε ένα ξεχωριστό αξιοθέατο φυσικής ομορφιάς. Το Φαράγγι των Μύλων δέχεται πολλούς περιπατητές λόγω της εύκολης πρόσβασής του καθώς αποτελεί περισσότερο μια στενή κοιλάδα ανάμεσα σε υψώματα με πλούσια βλάστηση.

Δάσος Σελάκανο

Νότια της κορυφής Αφέντης Χριστός στην οροσειρά Δίκτη βρίσκεται το Δάσος του Σελάκανου, σημαντικό πευκόδασος και ένα από τα ομορφότερα και σπουδαιότερα διασωζόμενα οικοσυστήματα του νησιού, ενταγμένο στο πρόγραμμα Natura 2000. Η πλούσια βλάστηση σε πεύκα ευνοεί την εκτεταμένη μελισσοπαραγωγή. Είναι ιδανικό σημείο για πεζοπορίες αλλά είναι εύκολη η πρόσβαση και με αυτοκίνητο.

Μονοπάτι της Δίκτης

Η οροσειρά Δίκτη στο ανατολικό τμήμα του νησιού διατρέχεται από μεγάλες πεζοπορικές διαδρομές, τμήματα των οποίων εντάσσονται στο Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, που τέμνει την οροσειρά από το οροπέδιο Λασιθίου μέχρι το Δάσος Σελάκανο.

Φαράγγι των Νεκρών

Παρά το δυσοίωνο όνομά του, το Φαράγγι των Νεκρών ή Φαράγγι Ζάκρου διακρίνεται για την υποβλητικότητα του λόγω των μεγάλων σπηλιών στα τοιχώματά του σε κάποιες από τις οποίες βρέθηκαν τάφοι από τη Μινωική εποχή. Είναι εύκολο στην πρόσβαση και περιβάλλεται από σημαντικές αρχαιότητες, ενώ αποτελεί τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4.

Μάρτσαλο

Η πεζοπορική διαδρομή μέσα από το Μαρτσαλιώτικο Φαράγγι οδηγεί στην παραλία Μάρτσαλο. Με συνολικό μήκος τα 2 χλμ., το μονοπάτι διέρχεται από τον ιστορικό Ναό Παναγία η Μαρτσαλιανή και σε μεγάλο τμήμα του φύεται ο ενδημικός Κρητικός φοίνικας.

Μονοπάτι Αγίου Ιωάννη / Μονής Κουδουμά

Με συνολικό μήκος περίπου 3 χλμ.., το μονοπάτι του Αγίου Ιωάννη είναι μια εύκολη και όμορφη πεζοπορική διαδρομή των Αστερούσιων Ορέων. Συνδέει τον οικισμό του Αγίου Ιωάννη Καπετανιανών με την Μονή Κουδουμά. Διέρχεται από πευκώδη βλάστηση, αξιοπρόσεκτες παραλίες, και το σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου που αποτελεί αξιοθέατο της περιοχής.

Βουνά και Kαταφύγια

Καταφύγιο Χρήστου Χουλιόπουλου (Οροπέδιο Κατσιβέλι)

Το Καταφύγιο Χρήστου Χουλιόπουλου βρίσκεται σε κομβική τοποθεσία στο οροπέδιο Κατσιβέλι στην απόληξη της κορυφής Σβουριχτής, από όπου διέρχεται το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4. Σε αυτό το σημείο και σε υψόμετρο 1.980 μέτρων διασταυρώνεται το μονοπάτι από το Καταφύγιο Καλλέργη και το μονοπάτι από την Ταύρη. Επίσης, είναι αφετηρία διαδρομών προς την ψηλότερη κορυφή των Λευκών Ορέων, τις Πάχνες (2.453 μ.) και προς την κορυφή της Σβουριχτής (2.356 μ.).

Καταφύγιο Ταύρης

Σε υψόμετρο 1.200 μέτρα, στο ομώνυμο οροπέδιο βρίσκεται το Καταφύγιο Ταύρης , το οποίο μπορεί να φιλοξενήσει έως και 45 άτομα μετά από συνεννόηση με τον Ορειβατικό Σύλλογο Χανίων. Είναι προσβάσιμο μέσω διαδρομής από το χωριό Αμμουδάρι, ενώ από το καταφύγιο είναι δυνατή η πεζοπορία ως την κορυφή Κάστρο ύψους 2.218 μέτρων. Από το οροπέδιο διέρχεται το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που ξεκινά από το Καταφύγιο Κατσιβέλι.

Οροπέδιο Ασκύφου

Σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, ανάμεσα στις ψηλές κορυφές των Λευκών Ορέων βρίσκεται το οροπέδιο Ασκύφου γνωστό για τη φυσική ομορφιά και την ιστορική παράδοση. Στο εσωτερικό του έχουν αναπτυχθεί τέσσερις μικροί οικισμοί, Αμμουδάρι, Καρές, Γωνί και Πετρές. Επίσης, από εκεί διέρχεται ο κεντρικός δρόμος που ενώνει τα Σφακιά με τα βόρεια παράλια της Κρήτης.

Λευκά Όρη

Η μεγαλόπρεπη οροσειρά των Λευκών Ορέων είναι μια από τις σπουδαιότερες στη χώρα. Ξεχωρίζει για τις πενήντα και πλέον γυμνές κορυφές της, ύψους άνω των 2.000μ. (με ψηλότερη τις Πάχνες στα 2.454 μ.) και βέβαια τα φημισμένα φαράγγια όπως της Σαμαριάς, της Αράδαινας, της Αγίας Ειρήνης, του Θερίσου, της Ίμπρου. Φαινόμενο αδιαμφισβήτητης φυσικής ομορφιάς περιλαμβάνει σπήλαια και βαθύτατα σπηλαιοβάραθρα, ποικίλα ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας, πολλά καταφύγια με προσιτές αλλά και δύσβατες διαδρομές.

Οροπέδιο Γιους Κάμπος

Ο Κάμπος της Ηούς, της θεάς της Αυγής κατά την αρχαιοελληνική μυθολογία, είναι γνωστός σε παράφραση με την ονομασία Γιους Κάμπος. Σε κοντινή απόσταση από το Οροπέδιο του Αμαρίου στους πρόποδες του Όρους Κέντρου διακρίνεται κι αυτό για τη μεγάλη οικολογική του σημασία, καθώς ευδοκιμούν στην περιοχή ενδημικές τουλίπες οι οποίες συνθέτουν ένα φυσικό τοπίο ξεχωριστής ομορφιάς.

Όρος Κέντρος (Κέδρος)

Διακρίνεται για το χαρακτηριστικό κωνικό του σχήμα (κεντρί). Με συνολικό ύψος τα 1.776 μέτρα το όρος Κέντρος ξεχωρίζει για τη βραχώδη μορφή του και τα άγρια φαράγγια. Διακρίνεται για τη βιοποικιλότητά του με ενδημικές και σπάνιες ποικιλίες φυτών, για τον λόγο αυτό είναι ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000.

Κοιλάδα Αμαρίου

Ανάμεσα στο όρος του Κέδρου και τον Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 500 μέτρων σχηματίζεται η κοιλάδα του Αμαρίου. Η τοποθεσία της είναι κομβική καθώς αποτελεί πέρασμα από το βόρειο Ρέθυμνο προς το νότιο τμήμα. Στο σημείο βρίσκονται πολλοί οικισμοί. Είναι επίσης εύκολη η πρόσβαση προς φυσικά αξιοθέατα, όπως το φαράγγι της Πατσού.

Οροπέδιο Νίδας

Στην καρδιά του Ψηλορείτη και σε υψόμετρο 1.400 μέτρων βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα οροπέδια του νησιού, το Οροπέδιο της Νίδας. Το όνομά του προέρχεται από την φράση «Στην Ίδα», δηλαδή στον Ψηλορείτη. Εκεί βρίσκεται το Σπήλαιο Ιδαίο Άντρο καθώς επίσης από το σημείο διέρχονται τμήματα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4. Μια από τις διαδρομές οδηγεί στην ψηλότερη κορυφή της Κρήτης, τον Τίμιο Σταυρό και στο καταφύγιο του Τουμπωτού Πρίνου.

Οροπέδιο Καθαρού

Σε υψόμετρο 1.150 μέτρων στα Λασιθιώτικα Όρη εντοπίζεται το Οροπέδιο του Καθαρού. Στο σημείο βρίσκονται ελάχιστοι οικισμοί, ενώ διέρχονται πεζοπορικά μονοπάτια και τμήματά τους ανήκουν στο Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4.Το φαράγγι του Χαυγά συνδέει το Οροπέδιο Καθαρού με το Οροπέδιο του Λασιθίου.

Σελένα

Το όρος Σελένα βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του οροπεδίου Λασιθίου. Με ύψος 1.556 μέτρα είναι ένα από τα βουνά που περιβάλλουν το οροπέδιο. Η κορυφή του είναι προσβάσιμη και η θέα από εκεί εντυπωσιακή, αν υπάρχει καλή ορατότητα.

Δίκτη

Στην ανατολική πλευρά του νησιού εκτείνεται η οροσειρά Δίκτη ή Λασιθιώτικα Βουνά. Έχει τρεις κορυφές που ξεπερνούν σε ύψος τα 2.000 μέτρα, με το Σπαθί να είναι η ψηλότερη κορυφή στα 2.148 μέτρα. Στο κέντρο της οροσειράς σχηματίζεται το εκτενές Οροπέδιο Λασιθίου. Φημίζεται επίσης για την πλούσια χλωρίδα και πανίδα καθώς και για τα εντυπωσιακά φαράγγια.

Αστερούσια Όρη

Στο νότιο τμήμα του νησιού τα Αστερούσια Όρη είναι και η νοτιότερη οροσειρά της Ελλάδας. Βρίσκεται μεταξύ της πεδιάδας της Μεσαράς και του Κρητικού Πελάγους και είναι γνωστή για το έντονο ανάγλυφο χωρίς μεγάλο υψόμετρο. Στα γνωρίσματα της είναι τα γυμνά βουνά και οι απότομοι φαραγγώδεις σχηματισμοί που καταλήγουν σε έρημες αλλά όμορφες παραλίες.

Γιούχτας

Το μοναχικό και φημισμένο βουνό Γιούχτας είναι σε κοντινή απόσταση και ορατό από τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού. Λόγω του σχήματος του, καθώς θυμίζει ένα ανδρικό πρόσωπο, ο Γιούχτας έχει συνδεθεί με μύθους και θρύλους. Για τους Μινωίτες ήταν ιερό βουνό συνδεδεμένο με τον Δία καθώς πίστευαν ότι ήταν αποτυπωμένη η μορφή του.

Ψηλορείτης

Ο Ψηλορείτης, το ψηλότερο βουνό της Κρήτης, κρύβει πολλές σπηλιές, όπως το Ιδαίον Άντρο, όπου, σύμφωνα με τη μυθολογία, ανατράφηκε ο Δίας. Στην πλευρά του Ηρακλείου, το βουνό προσφέρει εντυπωσιακές πεζοπορικές διαδρομές και μοναδική θέα στο Λιβυκό Πέλαγος.

Πάρκα

Εθνικό Πάρκο Λευκών Ορέων

Το Εθνικό Πάρκο των Λευκών Ορέων ή Σαμαριάς έχει ανακηρυχθεί σε Εθνικό Δρυμό από το 1962, ήδη από τους πρώτους, γεγονός που πιστοποιεί την τεράστια σπουδαιότητά του. Με συνολική έκταση 48.480 στρεμμάτων, ο Δρυμός έχει ως πυρήνα του το φαράγγι της Σαμαριάς αλλά περιλαμβάνει και την Ορεινή Έρημο των Λευκών Ορέων, καθώς και τη Σφακιανή ακτογραμμή. Η πλούσια ποικιλία χλωρίδας και πανίδας, σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη μορφολογία είναι συνοπτικά τα κυριότερα γνωρίσματα αυτού του Εθνικού Δρυμού.

Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη

Το Φυσικό Πάρκο του Ψηλορείτη στον πυρήνα της Κρήτης περιλαμβάνει την οροσειρά του Ψηλορείτη από τις νότιες παρυφές της στην Μεσαρά και το οροπέδιο του Αμαρίου μέχρι τη βόρεια προέκτασή της στην οροσειρά του Κουλούκωνα και το Κρητικό πέλαγος. Είναι αναγνωρισμένο για την πλούσια γεωποικιλότητα και την σπουδαία ιστορική παράδοση. Έχει ενταχθεί μάλιστα τόσο στο Δίκτυο των Ευρωπαϊκών όσο και στο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων.

Γεωπάρκο Σητείας

Το Γεωπάρκο Σητείας περιλαμβάνει την ευρύτερη περιοχή της Σητείας, καθώς και όλες τις παράκτιες περιοχές από Βορρά προς Νότο. Είναι αναγνωρισμένο ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο της UNESCO, ενώ χαρακτηρίζεται από μία ευρεία ποικιλία στοιχείων του αβιοτικού και βιοτικού περιβάλλοντος αποτελώντας έναν μοναδικό γεωτουριστικό προορισμό.

Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Ψηλορείτη

Το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη στην πλευρά του Ηρακλείου είναι γνωστό για τους εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς του και τα σπήλαια, όπως το Ιδαίον Άντρο, όπου σύμφωνα με τη μυθολογία ανατράφηκε ο Δίας. Το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 διασχίζει την περιοχή, προσφέροντας μαγευτικές διαδρομές ανάμεσα σε ενδημικά φυτά όπως το δίκταμο ή έρωντας και το αγριοκυκλάμινο, καθώς και σπάνιες γεωλογικές δομές. Από το 2015 η περιοχή είναι αναγνωρισμένη ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO του Ψηλορείτη.

Τοπία

Οροπέδιο Ομαλού

Μεταξύ επιβλητικών κορυφών των Λευκών Ορέων βρίσκεται ένα από τα μεγάλα οροπέδια της Κρήτης ο Ομαλός. Έχει ένα χαρακτηριστικό ακανόνιστο κυκλικό σχήμα και βρίσκεται σε υψόμετρο 1.200 μέτρων. Είναι γνωστό μέσα στους αιώνες καθώς αποτέλεσε καταφύγιο επαναστατών και καταδιωκόμενων λόγω της δυσπρόσιτης θέσης του. Κοντά στο οροπέδιο, από τη θέση Ξυλόσκαλο ξεκινά η διάβαση του φαραγγιού της Σαμαριάς. Επίσης, σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το ορειβατικό καταφύγιο Καλλέργη σε υψόμετρο 1.680 μέτρων.

Ε4 Μονοπάτι

Αναγνωρίζοντας τη σπουδαία φυσική, ιστορική και πολιτιστική αξία του νησιού και των μονοπατιών του, η Ευρωπαϊκή Ένωση Περιπατητών έχει σηματοδοτήσει και ενσωματώσει στο διεθνώς αναγνωρισμένο Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Μεγάλων Αποστάσεων Ε4, ένα δίκτυο μονοπατιών του νησιού. Η σήμανσή του είναι ο συνδυασμός κίτρινου και μαύρου χρώματος. Το δίκτυο μονοπατιών ενώνει την Κίσσαμο με τη Ζάκρο και διασχίζει όλους τους μεγάλους ορεινούς όγκους της Κρήτης (Λευκά Όρη, Κρυονερίτης, Βρύσινας, Κέντρος, Ψηλορείτης, Γιούχτας, Δίκτη, Θρυπτή) με μερικές διακλαδώσεις.

Λίμνη Κουρνά

Μεταξύ Χανίων και Ρεθύμνου εντοπίζεται η μεγάλη φυσική λίμνη Κουρνά που ξεχωρίζει για το γλυκό νερό και τη λευκή αμμουδιά της, γνωρίσματα που την καθιστούν μοναδική και φημισμένη. Η τοποθεσία είναι ημιορεινή στους πρόποδες του βουνού Δαφνομαδάρα. Τα νερά της λίμνης μεταφέρονται στην παραλία του Καβρού μέσω του ποταμού Δέλφινα. Στη λίμνη διαβιούν πάπιες, χήνες, ποικίλα είδη πουλιών και ψαριών καθώς και η σπάνια δίχρωμη χελώνα.

Λίμνη Αγυιάς

Σε κοντινή απόσταση από τα Χανιά εντοπίζεται η τεχνητή λίμνης της Αγυιάς, ένας αναγνωρισμένος υγρότοπος λόγω των σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας. Ενταγμένη στο δίκτυο NATURA 2000, η λίμνη επικοινωνεί με την κοιλάδα του Φασά και σε αυτή καταλήγουν τα νερά κυρίως από πηγές των Λευκών Ορέων. Η διαμόρφωση της λίμνης εξυπηρετούσε τις ανάγκες παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας αλλά ο μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός της ΔΕΗ δεν είναι πλέον σε λειτουργία.

Φοινικοδάσος Πρέβελη

Στο νότιο τμήμα του νησιού, εκεί όπου εκβάλλει ο Μέγας Ποταμός και σχηματίζεται η ξακουστή Λίμνη του Πρέβελη αναπτύσσεται το εντυπωσιακό φοινικόδασος από τον σπάνιο και ενδημικό φοίνικα γνωστό ως Κρητικό φοίνικα. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι ότι ευδοκιμεί σε αμμώδεις υγρές κοιλάδες ή βραχώδεις περιοχές κοντά στο επίπεδο της θάλασσας.

Λίμνη Ορνέ

Η μικρή φυσική Λίμνη Ορνέ βρίσκεται στους πρόποδες του Όρους Κέντρου και υποδέχεται τα νερά των κορυφών του. Μια επίσκεψη εκεί είναι ιδανική αφορμή για παρατήρηση της ομορφιάς του φυσικού τοπίου.

Φοινικόδασος του Βάι

Το φοινικόδασος του Βάι, με τους εντυπωσιακούς φοίνικες, είναι μοναδικό στην Ευρώπη. Βρίσκεται σε μία από τις πιο όμορφες παραλίες της Κρήτης, προσφέροντας εξωτικό τοπίο και καταγάλανα νερά.

Οροπέδιο Ζήρου

Ανατολικά του Οροπεδίου των Αρμενοχανδράδων βρίσκεται το μικρό οροπέδιο του Ζήρου κοντά στο ομώνυμο χωριό. Από το σημείο διέρχεται δρόμος που οδηγεί στην εντυπωσιακή παραλία Ξερόκαμπου.

Οροπέδιο Λασιθίου

Σε υψόμετρο 800 μέτρων, το οροπέδιο του Λασιθίου είναι μια εύφορη πεδιάδα περιτριγυρισμένη από την οροσειρά Δίκτη. Από το σημείο διέρχεται ο Μεγάλος Ποταμός και τμήματα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4. Η σπουδαιότητα του τόπου επιβεβαιώνεται από τη μακραίωνη κατοίκηση του και τους μύθους που συνδέθηκαν με αυτόν, καθώς σύμφωνα με την αρχαιοελληνική μυθολογία γεννήθηκε εκεί ο Δίας, ο κορυφαίος του ελληνικού Δωδεκαθέου.

Ζάκρος

Η Άνω Ζάκρος είναι ένα παραδοσιακό χωριό που φημίζεται για τις πλούσιες πηγές νερού, γεγονός που ευνόησε την οικιστική ανάπτυξη της περιοχής από την αρχαιότητα. Το νερό αξιοποιείται στις εκτεταμένες καλλιέργειες ελιάς, ενώ στο παρελθόν λειτουργούσε πληθώρα νερόμυλων για το άλεσμα των σιτηρών. Η Ζάκρος περιβάλλεται από εντυπωσιακό φυσικό τοπίο, ενώ είναι ενταγμένη στο Γεωπάρκο Σητείας.

Καταρράκτης Μάστορα

Ένας από τους επιβλητικότερους και ψηλότερους καταρράκτες της χώρας βρίσκεται στην οροσειρά της Θρυπτής πάνω από το χωριό Μοναστηράκι Ιεράπετρας. Με συνολικό ύψος τα 215 μέτρα, τα νερά των παρακείμενων πηγών πέφτουν μέσα στο άγριο και δύσκολα προσβάσιμο Φαράγγι του Χα. Αν και δεν είναι εύκολα προσεγγίσιμος, ο καταρράκτης είναι ορατός και από την έξοδο του φαραγγιού.

Πεδιάδα Μεσαράς

Η μεγαλύτερη πεδιάδα της Κρήτης οριοθετείται από τις οροσειρές του Ψηλορείτη και των Αστερούσιων Ορέων. Είναι ένας εύφορος τόπος όπου έχουν αναπτυχθεί πολλοί οικισμοί με αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία ήδη από τα Μινωικά χρόνια.

Φράγμα Αποσελέμη

Το Φράγμα Αποσελέμη είναι ένα σημαντικό υδρευτικό έργο για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών υδροδότησης του νησιού. Υποδέχεται νερά από το Οροπέδιο Λασιθίου, ενώ η σχηματισμένη τεχνητή λίμνη είναι η μεγαλύτερη στο νησί και αποτελεί σπουδαίο υδροβιότοπο. Αξιοθέατο της περιοχής αποτελεί το εγκαταλελειμμένο πλέον χωριό Σφεντύλι στα όρια της λίμνης. Είναι ορατό μόνο όταν η στάθμη του νερού είναι χαμηλά.

Φοινικόδασος Αγίου Νικήτα

Σε μια ρεματιά, προστατευμένο και απομονωμένο εκτείνεται το μικρό αλλά ιδιαίτερο Φοινικόδασος του Αγίου Νικήτα με τον χαρακτηριστικό ενδημικό Κρητικό φοίνικα ή φοίνικα του Θεοφράστου. Σε κοντινή απόσταση από το δάσος βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου, η πηγή Κεφαλόβρυση και η Μονή του Αγίου Νικήτα με θέα προς την έρημη αλλά όμορφη ομώνυμη παραλία.

Χαρουπόδασος

Σε απομονωμένη και δύσκολα προσβάσιμη τοποθεσία των Αστερούσιων Ορέων βρίσκεται ένα εκτεταμένο δάσος με συστάδες από χαρουπιές οι οποίες φύονται σε άνυδρο και βραχώδες έδαφος. Ο καρπός είναι γνωστός για την γλυκιά του γεύση.

Νήσος Ντία

Βορειοανατολικά του Ηρακλείου βρίσκεται η Νήσος Δία ή Ντία. Ακατοίκητη σήμερα είναι αναγνωρισμένη για τη σπουδαία βιοποικιλότητα, ενώ έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα κατοίκησης κατά τη Μινωική περίοδο.

Δραστηριότητες

Πεζοπορία στο Λουτρό

Από την Αγία Ρουμέλη, στην έξοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς, ξεκινά ένα πανέμορφο παραλιακό τμήμα του μονοπατιού Ε4, με κίτρινη-μαύρη σήμανση, που οδηγεί στη Χώρα Σφακίων. Διασχίζουμε το πευκοδάσος της Σελούδας και συναντάμε τη Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Παύλου, χτισμένη πάνω στο κύμα. Ακολουθώντας την βραχώδη ακτή, φτάνουμε στην παραλία Μάρμαρα, όπου μπορούμε να κάνουμε μια δροσιστική βουτιά ή να απολαύσουμε ένα γεύμα στην ταβέρνα πάνω στο βράχο. Το μονοπάτι συνεχίζει δίπλα από τον γκρεμό προς τον οικισμό Λύκος και περνάει από το γραφικό λιμανάκι του Φοίνικα, μέχρι να φτάσουμε στο Λουτρό, που είναι προσβάσιμο μόνο με σκάφος, προσφέροντας ευκαιρίες για χαλάρωση και κολύμπι.

Ποδηλασία

Η δραστηριότητα της ποδηλασίας είναι πλέον αρκετά διαδεδομένη σε όλη την έκταση της Κρήτης. Πολλοί σύλλογοι ποδηλατιστών, καθώς και εταιρείες προσφέρουν στον επισκέπτη την ευκαιρία να εξερευνήσει τις ομορφιές του νησιού είτε στο κύριο οδικό δίκτυο είτε σε off-road διαδρομές.

Αναρρίχηση στον Θέρισο

Το Φαράγγι του Θερίσου, βραχώδες και κατάφυτο, είναι φημισμένο για την ξεχωριστή ομορφιά του και την εύκολη πρόσβαση στο εσωτερικό του. Προσφέρεται μάλιστα στον επισκέπτη μια ακόμη μοναδική εμπειρία, η αναρρίχηση στα αξιόλογα αναρριχητικά πεδία εντός του Φαραγγιού.

Καρναβάλι Ρεθύμνου

Οι πρώτες χιουμοριστικές εκδηλώσεις με καρναβαλικό χαρακτήρα χρονολογούνται από τις αρχές του 20ου αιώνα. Στη δεκαετία του 1960 διοργανώθηκε το πρώτο Καρναβάλι με την παρέλαση αρμάτων και μεταμφιεσμένων. Το θεσμοθετημένο πια «Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι» είναι έως σήμερα γνωστό για την παρέλασή του, τα ποικίλα καρναβαλικά δρώμενα και το «Κυνήγι του κρυμμένου Θησαυρού», προσελκύοντας χιλιάδες επισκέπτες.

Υακίνθεια (Ανώγεια)

Με ιστορία 25 χρόνων τα Υακίνθεια είναι ένας φημισμένος πολιτιστικός θεσμός που πραγματοποιείται στα Ανώγεια την καλοκαιρινή περίοδο. Διοργανώνεται από τον Δήμο Ανωγείων και τον Οργανισμό Androidus Project Tank, με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.

Γιορτή Βοσκού

Η Γιορτή Βοσκού στα Λειβάδια τιμά την παραδοσιακή ζωή των βοσκών της Κρήτης. Με μουσική, χορό, τοπικά προϊόντα και γεύσεις, αποτελεί μια αυθεντική εμπειρία της κρητικής κουλτούρας και φιλοξενίας.

Γιορτή Κρητικής διατροφής

Η Γιορτή της Κρητικής διατροφής είναι ένα από παλαιότερα πολιτιστικά δρώμενα του Ρεθύμνου και έχει ως σκοπό την προώθηση των βραβευμένων Κρητικών προϊόντων, με έμφαση στο τοπικό κρασί. Περιλαμβάνει έκθεση Κρητικών προϊόντων, σεμινάρια τροφίμων και οίνου, ειδικά διαμορφωμένα μενού στα τοπικά εστιατόρια και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Συνδιοργανώνεται από τον Δήμο Ρεθύμνου, την Περιφερειακή Ενότητα Pεθύμνης και το Επιμελητήριο Ρεθύμνης.

Pierra Creta

Με την ονομασία Pierra Creta είναι γνωστός ο Αγώνας ορειβατικού σκι της Κρήτης , ο οποίος πραγματοποιείται στους πρόποδες του Ψηλορείτη και προσελκύει αθλητές από όλον τον κόσμο. Ο αγώνας διοργανώνεται από την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία «Το Μαύρο Πρόβατο», την Περιφέρεια Κρήτης και τους Δήμους Ανωγείων και Μυλοποτάμου.

Αλιευτικός Τουρισμός

Ο αλιευτικός τουρισμός στην Κρήτη προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να ζήσετε την καθημερινότητα των ψαράδων. Οι επισκέπτες μπορούν να συμμετέχουν σε ψαρέματα, να μάθουν τεχνικές αλιείας και να γευτούν φρέσκα θαλασσινά.

Ζυμώματα

Σε πολλά χωριά της περιοχής του Λασιθίου αναβιώνεται μια συλλογική πρακτική παλαιότερων χρόνων, τα ζυμώματα. Πρόκειται για το ζύμωμα και το ψήσιμο σε ξυλόφουρνο του παραδοσιακού χωριάτικου ψωμιού και παξιμαδιών με τη συμμετοχή όλης της γειτονιάς. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ζήσει την εμπειρία σε οργανωμένα μαθήματα παραδοσιακής μαγειρικής.

Αναρρίχηση στην Πέζα

Το αναρριχητικό πεδίο Πέζας είναι φημισμένο στον χώρο της αθλητικής αναρρίχησης και μια επίσκεψη εκεί είναι σίγουρα ξεχωριστή εμπειρία. Αποτελείται από τέσσερις βράχους και έχει υψόμετρο 300 μέτρα. Μάλιστα ο προσανατολισμός των τριών επιτρέπει την αναρρίχηση όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Windsurfing στον Κουρεμένο

Η παραλία Κουρεμένος, κοντά στο Παλαίκαστρο, είναι γνωστή στους λάτρεις του windsurfing. Με τους ισχυρούς ανέμους της περιοχής, προσφέρει ιδανικές συνθήκες για το άθλημα, προσελκύοντας αθλητές από όλο τον κόσμο.

Paragliding στο Αβδού

Το αλεξίπτωτο πλαγιάς, paragliding ή παρά πέντε (parapente) στο γραφικό χωριό Αβδού στην πλαγιά του όρους Σελένα συνιστά αξέχαστη εμπειρία σε μια αδιαμφισβήτητα ειδυλλιακή τοποθεσία. Η πίστα απογείωσης βρίσκεται λίγο πιο έξω από το χωριό και η διαδρομή προς τα εκεί προσφέρει μια ξεχωριστή θέα προς το φράγμα Αποσελέμη, πόσο μάλλον από ψηλά!

Scuba diving στην Αγία Πελαγία

Το γραφικό χωριό Αγία Πελαγία είναι από τα ωραιότερα σημεία για καταδύσεις στην Κρήτη. Εκτός από την ειδυλλιακή παραλία της Αγίας Πελαγία υπάρχουν κι άλλες μικρότερες παραλίες σε κοντινή απόσταση. Εμπειρία ιδανική για καταδύσεις αρχαρίων, καθώς προσφέρεται η απαιτούμενη εκπαίδευση, αλλά και για προχωρημένους δύτες.

Πεζοπορία στον Κόφινα

Ο Κόφινας, η ψηλότερη κορυφή των Αστερουσίων Ορέων έχει υψόμετρο 1.231 μέτρα και οφείλει το ιδιαίτερο όνομά του στο ξεχωριστό σχήμα του, σαν ένα ανάποδο κοφίνι. Η πεζοπορική διαδρομή προς την κορυφή είναι απότομη, αλλά η μαγευτική θέα την καθιστά μια εμπειρία που αξίζει να ζήσει κάθε επισκέπτης.

Βόλτα με Σκάφος στις Νότιες Παραλίες

Η μεγάλη ακτογραμμή της νότιας Κρήτης, οι παραλίες αξεπέραστης ομορφιάς -πολλές από τις οποίες είναι απομονωμένες και μη προσβάσιμες οδικώς- είναι ο ιδανικότερος λόγος για να εξερευνήσει ο επισκέπτης το παραλιακό τμήμα του νησιού με ένα σκάφος.

Ιστιοπλοΐα στη Ντία

Η Ντία, ένα μικρό νησί βόρεια του Ηρακλείου, είναι ιδανικός προορισμός για ιστιοπλοΐα. Με καθαρά νερά και όμορφες παραλίες, προσφέρει ήρεμες διαδρομές και ευκαιρίες για εξερεύνηση. Μην παραλείψετε μια βουτιά στους απομονωμένους κολπίσκους της!

Γκολφ στο Ηράκλειο

Σε μια μοναδική τοποθεσία όπου ξεχωρίζει η ομορφιά του φυσικού τοπίου της Κρήτης έχει δημιουργηθεί ένα αξιόλογο γήπεδο Golf διεθνών προδιαγραφών με 18 οπές, το μοναδικό στο νησί. Προσφέρει μια ανεπανάληπτη εμπειρία τόσο σε αρχάριους όσο και σε επαγγελματίες παίκτες Golf.

Τοπικά Προϊόντα

Χαρούπι

Το χαρούπι είναι καρπός με σκουρόχρωμη καφέ απόχρωση σε σχήμα μπιζελιού. Η γεύση του είναι γλυκιά σε βαθμό που να λειτουργεί ως υποκατάστατο της σοκολάτας. Οι χαρουπιές καλλιεργούνταν ήδη από τα αρχαία χρόνια, καθώς είναι γνωστός ο καρπός για τις αντιοξειδωτικές ιδιότητές του.

Πηχτόγαλο Χανίων

Είδος ξινομυζήθρας το πηχτόγαλο Χανίων έχει μορφή αλοιφής. Με κατοχυρωμένη ονομασία ΠΟΠ, για την παραγωγή του χρησιμοποιείται αποκλειστικά γάλα Χανίων. Διαφοροποιείται ως προς την παραγωγή του από άλλες ξινομυζήθρες, καθώς είναι το «πρώτο τυρί», δηλαδή φτιάχνεται κατευθείαν μετά το άρμεγμα του γάλακτος , το οποίο είναι πρόβειο ή μείγμα πρόβειου με λίγο γίδινο.

Πορτοκάλια, λεμόνια γκρέιπφρουτ, κάστανα (μαρόνια), αβοκάντο, κεράσια καράνου

Τα Κρητικά κάστανα, γνωστά ως μαρόνια, είναι γλυκά, με καπνιστή γεύση, κιτρινόσαρκα και μικρότερα σε μέγεθος, συγκριτικά με τα κάστανα της υπόλοιπης Ελλάδας. Μετά το Κρητικό ελαιόλαδο, τα πορτοκάλια αποτελούν επίσης φημισμένο προϊόν της Κρητικής γης για τις θρεπτικές ιδιότητες τους και τη ζουμερή σύσταση. Είναι πολλές οι καλλιέργειες στις πλαγιές των Λευκών Ορέων λόγω του ευνοϊκού μικροκλίματος και του άφθονου νερού. Στην Κρήτη καλλιεργούνται ποικιλίες λεμονιού οι οποίες είναι ευωδιαστές και γνωστές για τη μεγάλη περιεκτικότητα σε χυμό και το βαθύ κίτρινο χρώμα του καρπού. Είναι εκτεταμένη η παραγωγή του Κρητικού γκρέιπφρουτ, μετά τα πορτοκάλια και τα λεμόνια. Γνωστό για την περιεκτικότητα του σε βιταμίνη C, το γκρέιπφρουτ ενισχύει το ανοσοποιητικό και συμβάλει στη μείωση της χοληστερίνης. Ευδοκιμούν σε αφθονία τα κεράσια στην Κρήτη και είναι γνωστά για την ξεχωριστή γλυκιά τους γεύση και την κρουστή υφή τους. Ο συνδυασμός των κλιματολογικών και εδαφολογικών συνθηκών της δυτικής Κρήτης είναι ιδανικός για την καλλιέργεια του αβοκάντο. Πλούσιο σε γεύση και θρεπτικά συστατικά το αβοκάντο της Κρήτης εξάγεται σε ποσότητες, ενώ είναι τεράστια η απορρόφηση του κι από την ελληνική αγορά.

Μέλι, Ελαιόλαδο, Τσικουδιά

Είναι σπουδαία και μακραίωνη η μελισσοκομία στην Κρήτη. Τα αρχαιολογικά ευρήματα επιβεβαιώνουν τη δραστηριότητα από την Μινωική εποχή. Είναι επίσης ξακουστό το μέλι που παράγεται σε μεγάλο υψόμετρο, όπως το θυμαρίσιο μέλι του Ψηλορείτη. Το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο της Κρήτης έχει διακριθεί για την ποιότητά του και αναγνωρίζεται ως ωφέλιμο και θρεπτικό. Αποτελεί κυρίαρχο συστατικό της Κρητικής γαστρονομίας. Η κρητική Τσικουδιά ή Ρακή είναι ένα απόσταγμα ταυτισμένο με την κουλτούρα του νησιού. Προέρχεται από τα στέμφυλα, μετά το πάτημα το σταφυλιού και την αφαίρεση του μούστου. Το παραδοσιακό κρητικό ποτό έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα, καθώς «ραξ» ονομαζόταν η ρώγα του σταφυλιού. Στην Κρητική διάλεκτο τα στέμφυλα λέγονται τσίκουδα.

Βότανα

Είναι τεράστιος ο πλούτος των βοτάνων της Κρητικής γης με τις ευεργετικές και θεραπευτικές τους ιδιότητες. Ευδοκιμούν περισσότερα από 2.000 φυτά – εκ των οποίων περίπου τα 200 είναι ενδημικά. Το Δίκταμο ή Έρωντας είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ενδημικά βότανα που φύεται στο όρος Δίκτη του Λασιθίου, ειδικότερα σε γκρεμνούς και απότομες πλαγιές. Είναι πολλαπλές οι ευεργετικές ιδιότητες του καθώς είναι αναγνωρισμένο τονωτικό του σώματος. Το άγριο Κρητικό θυμάρι φύεται σε βραχώδες έδαφος. Αποτελεί πηγή νέκταρ για τις μέλισσες, αρωματικό συστατικό των φαγητών και είναι επίσης γνωστό για την αντισηπτική του δράση. Η μαλοτήρα είναι εμβληματικό ενδημικό είδος τσαγιού που φύεται σε ορεινό έδαφος και η συλλογή του γίνεται τους θερινούς μήνες. Η ονομασία του προέρχεται από τις λατινικές λέξεις male (κακό, αρρώστια) και tirare (σύρω, τραβάω). Είναι αποτελεσματικό στην καταπολέμηση του κρυολογήματος. Η άγρια χανιώτικη ματζουράνα ή αντωναΐδα φυτρώνει στα Λευκά Όρη και στο όρος Δίκτη σε υψόμετρο 400-1.500 μέτρα. Χρησιμοποιείται ως ρόφημα για τον πονόλαιμο, τα κρυολογήματα και τις γαστρεντερικές παθήσεις. Το βάλσαμο ή σπαθόχορτο είναι ένας θησαυρός της φύσης. Το έλαιο που παράγεται από τα άνθη του είναι φημισμένο για τη θεραπευτική δράση και τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του. Συμβάλλει στην καταπολέμηση του στομαχικού έλκους, της δυσπεψίας και του αισθήματος καύσου, καθώς επίσης ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Ανακουφίζει από ερεθισμούς και τσιμπήματα εντόμων. Το κρητικό φασκόμηλο είναι γενικό τονωτικό και καταναλώνεται τόσο ως αφέψημα όσο και στη μαγειρική. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση κρυολογήματος και στις παθήσεις του αναπνευστικού. Επίσης, είναι γνωστό για τις χαλαρωτικές του ιδιότητες. Αρίσμαρι ονομάζεται το γνωστό δεντρολίβανο. Θεωρείται αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση του πονοκεφάλου, της ημικρανίας και της αϋπνίας. Επίσης, βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος.

Απάκι

Το κρητικό αλλαντικό Απάκι είναι γνωστό για το άρωμα και τη χαρακτηριστική πικάντικη γεύση του. Η πρώτη ύλη είναι το χοιρινό ψαρονέφρι , το οποίο μαρινάρεται με μπαχαρικά και αρωματικά βότανα, φασκόμηλο, ρίγανη, θρούμπι και θυμάρι. Ακολούθως κρεμιέται και καπνίζεται σε κλαδιά.

Δίκταμο

Το Δίκταμο ή Έρωντας είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ενδημικά βότανα που φύεται σε ορεινές τοποθεσίες, ειδικότερα σε γκρεμνούς και απότομες πλαγιές. Είναι πολλαπλές οι ευεργετικές ιδιότητες του καθώς είναι αναγνωρισμένο τονωτικό του σώματος.

Τυροζούλι και Μαλάκα

Το τυροζούλι είναι εύκολο στην παρασκευή και προκύπτει από τον ανακάτεμα βρασμένου κατσικίσιου γάλακτος με ξύδι ή λεμόνι. Στα Ανώγεια το λένε και τυρομάλαμα. Τρώγεται φρέσκο και συνδυάζεται με θυμαρίσιο μέλι. Η Μαλάκα είναι η ωμή γραβιέρα. Στο Ρέθυμνο την καταναλώνουν πριν ωριμάσει, χρησιμοποιώντας την ως συστατικό γέμισης σε πολλές τοπικές πίτες.

Γραβιέρα

Για τους Κρητικούς το τυρί είναι πρωτίστως η γραβιέρα κυρίως από αιγοπρόβειο γάλα. Η διαδικασία παραγωγής της περιλαμβάνει και παραδοσιακές τεχνικές, όπως η ωρίμανση σε σπηλιές σε ορεινές τοποθεσίες.

Ελαιόλαδο

Το ελαιόλαδο είναι θεμέλιο της κρητικής κουζίνας. Με αρώματα από τα βουνά και τους ελαιώνες του νησιού, το λάδι της Κρήτης είναι γνωστό για την ποιότητά του και τις ευεργετικές του ιδιότητες στην υγεία. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τις διαφορετικές ποικιλίες κρητικού ελαιόλαδου σε οργανωμένες εμπειρίες γευσιγνωσίας λαδιού σε ελαιουργεία της περιοχής.

Αλόη

Οι ευεργετικές ιδιότητες της αλόης και η ζήτησή της στην αγορά, έχουν ωθήσει Κρητικούς επιχειρηματίες στην εκτεταμένη παραγωγή της κρητικής αλόης που ευδοκιμεί στο νησί. Από το φυτό παρασκευάζεται η πόσιμη αλόη, ένας χυμός που λειτουργεί ως φυσικό συμπλήρωμα διατροφής.

Τσικουδιά ή Ρακή

Η τσικουδιά, γνωστή και ως ρακή, είναι παραδοσιακό ποτό της Κρήτης. Παράγεται από σταφύλια και προσφέρεται σε κάθε κοινωνική περίσταση, συμβολίζοντας φιλοξενία και ζεστασιά. Η αυθεντική γεύση της είναι σήμα κατατεθέν του νησιού.

Μήλα, Πατάτες και Φράουλες Οροπεδίου Λασίθιου

Οι πατάτες, οι φράουλες και τα μήλα (κυρίως φιρίκια) είναι τα κυριότερα καλλιεργήσιμα προϊόντα στο Οροπέδιο Λασιθίου. Οι κλιματολογικές συνθήκες και το εύφορο έδαφος ευνοούν την καλλιέργεια μεγάλων ποσοτήτων.

Ξύγαλο

Το ξύγαλο Σητείας είναι παραδοσιακό τυροκομικό προϊόν που παράγεται από κατσικίσιο, αιγοπρόβειο ή και πρόβειο γάλα. Έχει αλοιφώδη υφή και δροσερή, υπόξινη, ελαφρώς αλμυρή γεύση. Το ξύγαλο Σητείας αποτελεί σήμερα προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης.

Μέλι

Το κρητικό μέλι, γνωστό για τη μοναδική γεύση του, παράγεται κυρίως από θυμάρι και βότανα του νησιού. Πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και θρεπτικά στοιχεία, αποτελεί βασικό συστατικό της παραδοσιακής διατροφής της Κρήτης.

Ποικιλίες Κρασιού: Μανδηλάρι, Κοτσιφάλι Λιάτικο, Δαφνί, Βηλάνα, Βιδιάνο, Malvasia di Candia

Μανδηλάρι: Διάσημη ποικιλία ερυθρού σταφυλιού που ευδοκιμεί στην Κρήτη δίνοντας ένα εκλεκτό κόκκινο ξηρό κρασί με χαρακτηριστικό βαθύ χρώμα και ξεχωριστή γεύση λόγω της οξύτητας και του υψηλού επιπέδου τανινών. Κοτσιφάλι: Άκρως διαδεδομένη ερυθρή ποικιλία στους Κρητικούς αμπελώνες αποτελώντας ορόσημο της Κρητικής οινικής παραγωγής. Τα παραγόμενα ροζέ και ερυθρά κρασιά διακρίνονται για αρώματά τους. Λιάτικο: Εκλεκτή ερυθρή ποικιλία από την οποία παράγονται ερυθρά ξηρά, αλλά και ξεχωριστά γλυκά κρασιά. Πολλές μάλιστα Κρητικές ετικέτες έχουν διακριθεί με την Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ). Δαφνί: Η δάφνη κι άλλα Κρητικά βότανα, όπως το θυμάρι και ρίγανη, κυριαρχούν στο άρωμα της χαρακτηριστικής Κρητικής λευκής ποικιλίας Δαφνί. Η ποικιλία είναι διαδεδομένη στην ευρύτερη περιοχή του Ηρακλείου. Βηλάνα: Χαρακτηριστική λευκή ποικιλία της Κρήτης με σημαντική ιστορική παράδοση καθώς συνδέεται με την οινική παραγωγή των αρχαίων χρόνων. Η ποικιλία χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή λευκών ξηρών κρασιών. Βιδιάνο: Ξεχωριστή λευκή ποικιλία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή λευκών ξηρών κρασιών με σύνθετα αρώματα. Συχνά ωριμάζουν σε βαρέλια. Είναι σχετικά περιορισμένη η παραγωγή, αλλά ετικέτες του κρασιού έχουν διακριθεί με την Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ). Malvasia Di Candia: Η ποικιλία Μαλβάζια έχει μακραίωνη παράδοση και είναι δημοφιλής σε ολόκληρο τον κόσμο. Παράγονται σήμερα πολλές παραλλαγές της ποικιλίας σε μεσογειακές χώρες, αλλά και διεθνώς. Ο κλώνος Malvasia di Candia έχει καθιερωθεί στην οινική παραγωγή της Κρήτης, κυριότερα στην περιοχή του Ηρακλείου και χρησιμοποιείται για την παραγωγή αρωματικών ξηρών και γλυκών κρασιών.

Εφτάζυμο Παξιμάδι (Κασταμονίτσα)

Το εφτάζυμο παξιμάδι είναι ένα παραδοσιακό προϊόν, φτιαγμένο με φυσική μαγιά και τεχνικές που διατηρούνται από γενιά σε γενιά. Χωριά στην ενδοχώρα, όπως η Έμπαρος και η Βιάννος, φημίζονται για τα ιδιαίτερα εφτάζυμα τους.

Μαλοτήρα

Η μαλοτήρα, το διάσημο τσάι του βουνού της Κρήτης, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της βοτανικής κληρονομιάς της Κρήτης, όπου συλλέγεται από τα υψίπεδα του Ψηλορείτη. Οι κάτοικοι της περιοχής αξιοποιούν την ιδιαίτερη αυτή ποικιλία για τις θεραπευτικές της ιδιότητες εδώ και αιώνες.

Τοπικές Συνταγές

Στάκα με αυγά

Μια από τις πιο χαρακτηριστικές συνταγές της Κρητικής κουζίνας λόγω του κύριου συστατικού της, της στάκας, , η οποία προέρχεται από την κρούστα που σχηματίζεται κατά το βράσιμο του αιγοπρόβειου γάλακτος. Τα αυγά τηγανίζονται μαζί με τη στάκα.

Κατσικάκι με σταμναγκάθι

Το ευωδιαστό πιάτο είναι παραλλαγή του γνωστού φρικασέ με αυγολέμονο και κρεμμύδι αλλά με το χαρακτηριστικό αγριόχορτο, το σταμναγκάθι που ευδοκιμεί στο νησί και είναι κύριο συστατικό της κρητικής κουζίνας.

Γαμοπίλαφο

Το πιο δημοφιλές πιάτο της Κρητικής κουζίνας έχει εορταστικό χαρακτήρα καθώς σερβίρεται στους γάμους. Το αρνάκι συνοδεύεται από το ρύζι με βούτυρο ή στάκα, και οι κόκκοι του ρυζιού συμβολίζουν την αφθονία.

Κρεατότουρτα

Με την ονομασία τούρτα λέγεται σε πολλά νησιά η πίτα. Η κρεατότουρτα των Χανίων είναι ξακουστή για τη γέμισή της , η οποία έχει ως κύριο συστατικό της το αρνάκι γάλακτος. Στην παραδοσιακή εκδοχή της το κρέας μπαίνει ωμό στη γέμιση και μαγειρεύεται κατά το ψήσιμο της πίτας. Η γέμιση περιέχει επίσης ξινομυζήθρα, κατσικίσιο τυρί και δυόσμο.

Μπουγάτσα

Η πλέον ξεχωριστή συνταγή σε γλυκιά και αλμυρή εκδοχή, που είναι δημοφιλής στην Βόρεια Ελλάδα είναι εξίσου γνωστή και στην Κρήτη. Η Χανιώτικη μπουγάτσα έχει ως γέμιση τη χαρακτηριστική Χανιώτικη μυζήθρα με την υπόξινη γεύση της.

Χανιώτικο μπουρέκι

Είναι εξαιρετικά φημισμένη η παραδοσιακή συνταγή του μπουρεκιού Χανίων. Έχει αρκετές παραλλαγές ανά περιοχή, όμως τα κύρια συστατικά του είναι η χανιώτικη μυζήθρα, τα κολοκυθάκια, οι πατάτες και ο δυόσμος. Παραδοσιακά γίνεται με φύλλο, σαν πίτα.

Ασκορδουλάκοι (βολβοί)

Η Κρητική ονομασία ασκορδουλάκοι αναφέρεται στους βολβούς. Είναι μια γνωστή Κρητική σαλάτα, μυρωδάτη και ξιδάτη που συνοδεύει τα κυρίως πιάτα και τη ρακή. Παρασκευάζεται σαν τουρσί.

Σταμναγκάθι

Το σταμναγκάθι είναι ένα διαδεδομένο Κρητικό άγριο χόρτο στην κατηγορία του ραδικιού. Είναι γνωστό για τη διατροφική αξία και την αντιοξειδωτική δράση του. Συνδυάζεται σε σαλάτες και συνταγές.

Ντάκος

Ίσως η πιο δημοφιλής κρητική συνταγή, εύκολη στην παρασκευή αλλά εξαιρετικά νόστιμη. Είναι η παραδοσιακή σαλάτα της Κρήτης με κριθαροκουλούρα, ντομάτα και φέτα.

Λυχναράκια

Τα λυχναράκια είναι το πιο δημοφιλές και παραδοσιακό γλύκισμα, , το οποίο παρασκευάζεται εθιμοτυπικά το Μεγάλο Σάββατο. Είναι πιτάκια χωρίς προζύμι, άρα φουσκώνουν εύκολα, γεμισμένα με μυζήθρα.

Ανεβατά

Τα ανεβατά καλιτσούνια είναι το παραδοσιακό γλύκισμα του Πάσχα. Είναι μικρά πιτάκια σε διάφορα σχήματα που περιέχουν απαραιτήτως προζύμι. Η γέμιση είναι γλυκιά και τυρένια λόγω της μυζήθρας.

Χοχλιοί Μπουμπουριστοί

Ο διάσημος κρητικός μεζές αποτελείται από σαλιγκάρια στο τηγάνι μαγειρεμένα με αλάτι, ξύδι και φρέσκο δεντρολίβανο. Η ονομασία «χοχλιοί μπουμπουριστοί» προέρχεται από την τοποθέτηση των χοχλιών αμπούμπουρα, δηλαδή μπρούμυτα, στο τηγάνι.

Εφτάζυμο Ψωμί

Η παρασκευή του εφταζύμου ψωμιού απαιτεί τη χρήση επτά διαφορετικών τύπων αλεύρων, συμβάλλοντας στη μοναδική του γεύση. Η συνταγή περνά από γενιά σε γενιά και φτιάχνεται σε ειδικές περιπτώσεις συμβολίζοντας την ευημερία και την ευλογία ενώ είναι στενά συνδεδεμένο με τις παραδόσεις και τις ανάγκες των αγροτικών κοινοτήτων του Λασιθίου. Σήμερα, εξακολουθεί να παρασκευάζεται και συχνά προσφέρεται στους επισκέπτες ως ένδειξη φιλοξενίας.

Σουμάδα Νεάπολης

Φτιαγμένη κυρίως από αμύγδαλα, η σουμάδα αποτελεί παραδοσιακό ποτό της Νεάπολης. Είναι ποτό γλυκό και δροσιστικό και σερβίρεται κυρίως παγωμένο. Η συνταγή του διατηρείται ζωντανή μέσω των οικογενειακών παραδόσεων ενώ συνοδεύει τις γιορτές και τις σημαντικές περιστάσεις της ζωής και κυρίως τους γάμους.

Σκιουφιχτά

Τα σκιουφιχτά είναι τα βασικότερα ζυμαρικά της κρητικής κουζίνας. Φτιάχνονται με ζύμη και είναι εύκολα στην παρασκευή τους. Στην κρητική διάλεκτο σκιουφίζω σημαίνει στρίβω. Το χαρακτηριστικό στριφτό τους σχήμα προέρχεται από το στρίψιμο των λωρίδων της ζύμης.

Καλιτσούνια

Η απλότητα των υλικών και η πλούσια γεύση καθιστά τα καλιτσούνια ένα από τα αγαπημένα γλυκίσματα της Κρήτης. Φτιάχνονται από ζυμάρι και η γέμιση περιέχει τυρί (συνήθως γλυκιά μυζήθρα) ή χόρτα. Κάθε περιοχή του νησιού έχει το δικό της χαρακτηριστικό σχήμα καλλιτσουνιών.

Πατούδο

Το πατούδο είναι παραδοσιακό γλυκό λουσμένο με άχνη ζάχαρη ενώ μέσα του κρύβει τη νοστιμιά και τα αρώματα της Κρήτης. Η γέμιση του είναι γλυκιά και αποτελείται κυρίως από ξηρούς καρπούς. Τα πατούδα φτιάχνονται παραδοσιακά από τις νοικοκυρές και συνοδεύουν όλες τις γιορτές του κρητικού σπιτιού.

Μυζηθρόπιτες Νεράτες

Παραδοσιακό, απλό και γευστικό έδεσμα, οι μυζηθρόπιτες είναι πίτες με τραγανή λεπτή ζύμη που γεμίζονται με μυζήθρα. Ονομάζονται νεράτες καθώς η νοικοκυρά προσθέτει νερό για να τους δώσει το σχήμα τους μέσα στο τηγάνι. Οι Κρητικοί συνηθίζουν να τις καταναλώνουν με μέλι.

Κρητική Σοφεγάδα

Χαρακτηριστικό πιάτο του καλοκαιριού, η σοφεγάδα αποτυπώνει τη φιλοσοφία της λασιθιώτικης μαγειρικής. Σοφεγάδα αποκαλείται το κρητικό μπριάμ, ένα μείγμα διαφορετικών λαχανικών ψημένα στην κατσαρόλα. Αποτελεί ένα θρεπτικό χορτοφαγικό γεύμα.

Σαρικόπιτες

Οι σαρικόπιτες οφείλουν το όνομά τους στο σαρίκι, το στοιχείο της Κρητικής φορεσιάς που καλύπτει το κεφάλι, είναι πλεκτό και μεταξωτό με πυκνά κρόσσια που μοιάζουν με δάκρυα. Το περίτεχνο τύλιγμα του σαρικιού γύρω από το κεφάλι παραλληλίζεται με την παρασκευή της σαρικόπιτας που έχει φύλλο και γέμιση ξινομυζήθρας.

Μεσαρίτικο με Μελιτζάνες

Το εμβληματικό φουρνιστό από το χωριό της Μεσσαριάς στην Κρήτη, με τις μελιτζάνες και την ξινομυζήθρα, συνηθίζεται να λέγεται Μεσαρίτικο. Αποτελεί παραλλαγή του μουσακά, χωρίς κρέας.

Τζουλαμάς

Τζουλαμάς αποκαλείται η παραδοσιακή Μεσαρίτικη κρεατόπιτα που σερβίρεται εθιμοτυπικά την περίοδο της Αποκριάς. Η γέμιση περιέχει αρνίσιο ή μοσχαρίσιο κρέας, εντόσθια, ρύζι και αρωματικά συνοδευτικά.

Καπρικό

Το καπρικό είναι η τεχνική αργού ψησίματος χοιρινού κρέατος σε ξυλόφουρνο, που προέρχεται όμως από αρσενικό γουρούνι, τον κάπρο. Είναι από τα πιο παλιά παραδοσιακά κρητικά εδέσματα, , το οποίο σερβιριζοταν στα καφενεία της Κρήτης κυρίως στις περιοχές της ενδοχώρας του νομού Ηρακλείου. Μάλιστα στο χωριό Γαλατάς του Ηρακλείου έχει καθιερωθεί από τον τοπικό Πολιτιστικό Σύλλογο η «Γιορτή Καπρικού» το πρώτο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου.

Μακαρόνια με Ανθότυρο

Τα σκιουφιχτά μακαρόνια είναι αγαπημένο είδος ζυμαρικού της Κρητικής γαστρονομίας. Διακρίνονται για την παρασκευή τους λόγω των αγνών υλικών και του σχήματός τους. Σερβίρονται σε παραλλαγές, με πιο αυθεντικό συνδυασμό το ανθότυρο με βούτυρο και πιπέρι.

Καλτσουνάκια με Μάραθο ή Τυρί

Τα καλτσουνάκια με μάραθο ή τυρί είναι δημοφιλές έδεσμα του Ηρακλείου, φτιαγμένα με τοπικά υλικά και αρωματικές γεμίσεις. Αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κρητικής κουζίνας και σερβίρονται σε πολλές τοπικές εκδηλώσεις.